Στο παρακάτω κείμενο επιχειρούμε μια ελάχιστη αποτίμηση της εμπειρίας συμμετοχής μας στην Ανοιχτή Λαϊκή Συνέλευση Περιστερίου. Ξεκαθαρίζουμε εξαρχής πως αυτή η αποτίμηση είναι αναγκαστικά ελλιπής, αφού βασίζεται στην υποκειμενική αντίληψη και κρίση μας, και πως μια συνολική αποτίμηση είναι μια συλλογική δουλειά που μόνο η ίδια η λαϊκή συνέλευση μπορεί να κάνει. Επίσης διευκρινίζουμε ότι στόχος του κειμένου δεν είναι η αναλυτική παρουσίαση της δράσης της συνέλευσης (όποιος ενδιαφέρεται για αυτό μπορεί να τσεκάρει την ηλεκτρονική διεύθυνση http://sineleusiperisteri.blogspot.com) αλλά η κριτική ορισμένων σημαντικών στιγμών της δράσης της και ορισμένων πολιτικών αντιλήψεων που εκδηλώθηκαν στο εσωτερικό της.
Η Ανοιχτή Λαϊκή Συνέλευση Περιστερίου ξεκίνησε να λειτουργεί στις 2 του Ιούνη, λίγες μόνο ημέρες μετά το ξεκίνημα της συνέλευσης στην πλατεία Συντάγματος, ως αποτέλεσμα της «διάχυτης» συζήτησης που υπήρχε στο Σύνταγμα για την ανάγκη αποκέντρωσης της δράσης, αλλά και διεργασιών που προϋπήρχαν στις γειτονιές του Περιστερίου. Στις πρώτες 2-3 συνελεύσεις συμμετείχε αρκετός κόσμος από τις γειτονιές, άνθρωποι που είχαν μικρή ή μηδενική εμπειρία από συλλογικές διαδικασίες και είχαν βγει στο δρόμο με αφορμή τις συγκεντρώσεις στην πλατεία Συντάγματος. Επίσης άνθρωποι που έρχονταν στη συνέλευση για να εκφράσουν την αγανάκτηση τους και να μιλήσουν για τα καθημερινά τους προβλήματα μέσα στη συνθήκη της κρίσης. Εδώ θα πρέπει να ανοίξουμε μια παρένθεση: αρκετοί πολιτικοποιημένοι σύντροφοι θεωρούν πως η παραπάνω διαδικασία δεν αποτελεί τίποτε περισσότερο από ένα «κινηματικό group therapy». Αυτή η αντίληψη είναι κατά τη γνώμη μας λανθασμένη. Πρώτα απ’όλα γιατί ξεχνάει πως όταν η πλειοψηφία μιας κοινωνίας, αφού έχει ζήσει αρκετά χρόνια μέσα στη σιωπή και τους μικρούς καθημερινούς συμβιβασμούς, έρχεται αντιμέτωπη με μια συνολική επίθεση από τα πάνω είναι σχεδόν αναπόφευκτο ότι οι συλλογικές διαδικασίες θα περάσουν αρχικά από αυτό το στάδιο. Επίσης γιατί προσπερνάει το γεγονός ότι αν θέλουμε δομές όπως οι λαϊκές συνελεύσεις να απαντήσουν συλλογικά στις ανάγκες μας είναι απαραίτητο πρώτα να γίνει μια «ανίχνευση» της κοινότητας των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο καθένας από εμάς, έστω και με αυτόν τον αυθόρμητο τρόπο. Σε κάθε περίπτωση στις επόμενες συνελεύσεις έγινε φανερό ότι κανένας από τους συμμετέχοντες δεν είχε σα στόχο το «κινηματικό group therapy»: πολλοί από τους ανθρώπους που δεν είχαν κινηματική εμπειρία πρότειναν ή υποστήριξαν προτάσεις που αφορούσαν κυρίως τη δημιουργία δομών αλληλοβοήθειας (όπως η π.χ. η δημιουργία μιας συλλογικής κουζίνας). Το γεγονός ότι αυτές οι προτάσεις, προς το παρόν, δεν έχουν προχωρήσει πρακτικά δεν οφείλεται μόνο στην έλλειψη κινηματικής εμπειρίας ενός κομματιού της συνέλευσης: είναι μια αδυναμία που αφορά το σύνολο της λαϊκής συνέλευσης!
Το κυρίαρχο θετικό χαρακτηριστικό των πρώτων συνελεύσεων ήταν το γεγονός ότι ξεπεράστηκε γρήγορα η αντίληψη που έβλεπε την λαϊκή συνέλευση ως απλό «παράρτημα» της συνέλευσης του Συντάγματος. Σύμφωνα με αυτή την αντίληψη, που υποστηρίχθηκε κυρίως από κόσμο που ανήκει σε οργανώσεις της αριστεράς, η «μάχη ενάντια στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα» έπρεπε να δοθεί κυρίως στο κεντρικό πολιτικό σκηνικό. Έτσι ο ρόλος της λαϊκής συνέλευσης είναι, κατά βάση, να υποστηρίζει τις αποφάσεις που λαμβάνονται στη συνέλευση του Συντάγματος και τις συγκεντρώσεις που οργανώνονται καθημερινά έξω από τη Βουλή. Στις πρώτες συνελεύσεις η αντίληψη αυτή εκδηλώθηκε, ανάμεσα σε άλλα, και με την συνεχή απαίτηση να ψηφίζονται εκ νέου από την λαϊκή συνέλευση Περιστερίου τα ψηφίσματα της συνέλευσης του Συντάγματος! Το ξεπέρασμα αυτής της αντίληψης, που ξεκίνησε με την διοργάνωση της πρώτης μοτοπορείας στο Περιστέρι στις 11/6, οφείλεται στην έγκαιρη αντίδραση του μεγαλύτερου κομματιού της συνέλευσης. Με αλλά λόγια, αρκετοί από τους συμμετέχοντες στις πρώτες συνελεύσεις είτε είχαν κουραστεί από τον «διακηρυκτικό» χαρακτήρα που είχαν οι συνελεύσεις στην πλατεία Συντάγματος και από την αδυναμία ουσιαστικής τους συμμετοχής τους σε αυτές, είτε είχαν αρχίσει να κατανοούν πως οι συνέπειες της κρίσης στην διαδικασία της καθημερινής μας αναπαραγωγής μπορούν να αντιμετωπιστούν αν αναπτυχθεί τοπική δράση. Κάπως έτσι αποφασίστηκε η λαϊκή συνέλευση Περιστερίου να έχει αυτόνομη παρουσία και δράση, μια απόφαση που, επειδή πάρθηκε σχετικά νωρίς, συνέβαλε ώστε και άλλες τοπικές λαϊκές συνελεύσεις να κινηθούν σε αυτή την κατεύθυνση.
Μετά το αρχικό στάδιο των πρώτων συνελεύσεων,από τις παρεμβάσεις που πραγματοποίησε η λαϊκή συνέλευση Περιστερίου τρεις ήταν οι πλέον σημαντικές. Η πρώτη αφορούσε το κλείσιμο των ακυρωτικών μηχανημάτων στο σταθμό του μετρό του Αγ. Αντωνίου, μια κίνηση που γινόταν κάθε φορά που αποφασίζαμε να κατέβουμε συλλογικά στην πλατεία Συντάγματος για να συμμετάσχουμε στις απεργίες ή στις συγκεντρώσεις. Η δεύτερη αφορούσε το μοίρασμα κειμένων και την συζήτηση με τους εργαζόμενους σε διάφορους εργασιακούς χώρους στο Περιστέρι, μια κίνηση που πραγματοποιήθηκε τις ημέρες πριν την 24ωρη απεργία στις 15/6 και την 48ωρη απεργία στις 28/6 και 29/6. Η τρίτη αφορούσε το μοίρασμα κειμένου για το ζήτημα της υγείας και το κλείσιμο των ταμείων στο Αττικό Νοσοκομείο στις 18/6. Κοινό χαρακτηριστικό και των τριών παρεμβάσεων ήταν το γεγονός ότι τόσο οι εργαζόμενοι (με εξαίρεση τους προϊστάμενους που προσπάθησαν να μας κάνουν τη ζωή δύσκολη) όσο και ο υπόλοιπος κόσμος που συναντήσαμε στο μετρό ή στο νοσοκομείο έβλεπαν την κίνησή μας με θετικό μάτι. Κάτι που είναι ενδεικτικό για τη σημερινή κατάσταση: οι συνέπειες της καπιταλιστικής κρίσης και της πολιτικής των περικοπών έχουν αγγίξει την πλειοψηφία της κοινωνίας. Από εκεί και πέρα, μετά από κάθε παρέμβαση μετρούσαμε και έναν «καινούργιο» προβληματισμό. Ο κόσμος που χρησιμοποιεί το μετρό πέρναγε χωρίς δισταγμό από τα ακυρωτικά χωρίς να ακυρώσει το εισητήριο, όμως όλες τις υπόλοιπες ημέρες που η συνέλευση δεν πραγματοποιούσε παρέμβαση πολύ λιγότεροι εφάρμοζαν την άρνηση πληρωμής στην πράξη. Το ίδιο συμβαίνει σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό και στα ταμεία των νοσοκομείων. Αυτό που ήταν επιπλέον εντυπωσιακό στο Αττικό Νοσοκομείο ήταν η σχεδόν ολοκληρωτική απουσία των εργαζόμενων του νοσοκομείου από την παρέμβαση, παρότι είχε προηγηθεί συννενόηση με το σωματέιο τους! Όσο για τις παρεμβάσεις στους χώρους εργασίας (κυρίως μεγάλα εμπορικά καταστήματα) ήταν εμφανής τόσο η χρόνια έλλειψη δομών οργάνωσης που να ξεπερνούν το σωματείο-σφραγίδα όσο και η εξάπλωση του φόβου που φέρνει η μεγάλη αύξηση της ανεργίας και η ραγδαία «απορύθμιση» των εργασιακών σχέσεων. Επίσης εμφανή έγιναν και τα όρια της δικής μας παρέμβασης: ενώ καλούσαμε τους εργαζόμενους να απεργήσουν και να βρεθούν μαζί μας στο δρόμο, πρακτικά δεν είχαμε τη δυνατότητα να τους στηρίξουμε σε περίπτωση απόλυσης. Εν τέλει, όλες οι παραπάνω παρεμβάσεις λειτούργησαν θετικά όσον αφορά την «εσωτερική ζωή» της λαϊκής συνέλευσης αλλά άφησαν πίσω τους ένα γενικότερο (και προς το παρόν αναπάντητο ) ερώτημα: με ποιους τρόπους θα μπορούσαμε να ξεπεράσουμε τον συμβολικό χαρακτήρα αυτών των παρεμβάσεων και να τις αναβαθμίσουμε σε ένα πιο μόνιμο και ουσιαστικό επίπεδο;
Όσον αφορά στις δράσεις της λαϊκής συνέλευσης σημειώνουμε επιπλέον στα θετικά ότι ένα σημαντικό κομμάτι τους είχε το χαρακτηριστικό της αλληλεγγύης. Αυτό έγινε εμφανές στην (έστω μειοψηφική) συμμετοχή της συνέλευσης τόσο στα φοιτητικά συλλαλητήρια που ξεκίνησαν στις αρχές του Σεπτέμβρη όσο και στην πρόσφατη πορεία που διοργανώθηκε από μαθητές των κατειλημμένων σχολείων στο Περιστέρι. Μάλιστα το ζήτημα της αλληλεγγύης απασχόλησε πιο σοβαρά τη λαϊκή συνέλευση στην περίπτωση της Πρωτοβουλίας Ανέργων του Περιστερίου – μια τοπική συλλογικότητα ανέργων αρκετά μέλη της οποίας έχουν ενεργή παρουσία στη λαϊκή συνέλευση. Αρχικά πραγματοποιήθηκε στη συνέλευση μια θεματική συζήτηση με θέμα την ανεργία και στη συνέχεια διοργανώθηκε μια κοινή παρέμβαση της συνέλευσης και της πρωτοβουλίας στο δημοτικό συμβούλιο στις 7/7, όπου οι άνεργοι απαίτησαν την απαλλαγή τους από τα δημοτικά τέλη και τη δωρεάν περίθαλψή τους στα κέντρα υγείας του δήμου. Ανεξάρτητα από την πρακτική κατάληψη της παρέμβασης (που αρχικά φάνηκε πως ήταν θετική…), σε μια εποχή που το κράτος μας υπόσχεται «έναν εργαζόμενο ανά οικογένεια» αυτή η συνεργασία αφήνει μια καλή παρακαταθήκη για το άμεσο μέλλον.
Ένα πρόβλημα που σε διάφορες φάσεις ταλαιπώρησε την «εσωτερική ζωή» της λαϊκής συνέλευσης ήταν η πρωτοκαθεδρία της πολιτικής ταυτότητας. Με αυτό εννοούμε το να διατυπώνονται απόψεις ή να προτείνονται δράσεις στη βάση μιας άκαμπτης ιδεολογικής ερμηνείας της πραγματικότητας ή στη βάση πολιτικών αποφάσεων που έχουν ληφθεί εκ των προτέρων και εκτός της συνέλευσης. Το αποτέλεσμα ήταν παραπάνω από ορατό: η συνέλευση από πεδίο συνδιαμόρφωσης πρακτικών αποφάσεων μετατρεπόταν σε πεδίο άγονης αντιπαράθεσης «πολιτικών γραμμών», κάτι που ορισμένες στιγμές μπλοκάριζε τη διαδικασία και κούραζε όσους συμμετείχαμε σε αυτήν. Το πρόβλημα με την πρωτοκαθεδρία της πολιτικής ταυτότητας εμφανίστηκε με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο στις συζητήσεις που έγιναν μετά τη 48ωρη απεργία προκειμένου να γραφτεί ένα κείμενο για το όργιο καταστολής που δεχθήκαμε όλοι στο δρόμο κατά τη διάρκεια της απεργίας. Από τη μια έγινε μια έντονη συζήτηση για τις συγκρούσεις με την αστυνομία, μια συζήτηση που σε μεγάλο βαθμό αναπαρήγαγε τις «παραδοσιακές» αντιλήψεις για το ζήτημα της κοινωνικής αντιβίας που προέρχονται είτε από την αριστερά είτε από την αντιεξουσία. Έτσι, για μια ακόμη φορά, δεν έγινε μια ουσιαστική και ειλικρινής συζήτηση πάνω στο πως και το γιατί της κοινωνικής αντιβίας στο δρόμο. Αυτή η κατάσταση ερχόταν σε πλήρη αντίφαση με τα πρακτικά βήματα που είχε κάνει η ίδια η λαϊκή συνέλευση πάνω σε αυτό το ζήτημα, αφού κατά το διήμερο «αποκλεισμό» της βουλής, παρά το μικρό βαθμό οικειότητας που υπήρχε μεταξύ μας, είχαμε κατέβει στο δρόμο με όλα τα απαραίτητα μέσα αυτοπροστασίας. Από την άλλη υπήρξε μια μεγάλη πίεση από μέλη της συνέλευσης που ανήκουν σε οργανώσεις της αριστεράς να συμπεριληφθούν στο κείμενο τα γενικά πολιτικά αιτήματα που ακούγονταν και στη συνέλευση του Συντάγματος: να πέσει η κυβέρνηση, να βγούμε από την ΕΕ, να εθνικοποιηθούν οι τράπεζες,… Αυτή η πίεση προφανώς «αγνοούσε» το αυτονόητο γεγονός ότι προσπαθούσαμε να γράψουμε ένα κείμενο που να αφορά την καταστολή στη 48ωρη απεργία και όχι μια γενική πολιτική διακύρηξη κάθως και το γεγονός ότι τα συγκεκριμένα πολιτικά αιτήματα ποτέ δεν είχαν συζητηθεί/συμφωνηθεί εντός της συνέλευσης. Βασικά όμως ήταν αποκαλυπτική του τρόπου με τον οποίο η αριστερά αντιλαμβάνεται την ύπαρξη των τοπικών λαϊκών συνελεύσεων: ως πεδίο μέσα στο οποίο πρέπει να κυριαρχήσει η πολιτική της γραμμή. Μια πολιτική γραμμή που σε μεγάλο βαθμό αφορά την αντιπαράθεση με το σύστημα στο επίπεδο της κεντρικής πολιτικής σκηνής (όπου, υπό μορφή διακηρύξεων, μπορούμε να αποφασίσουμε και την αλλαγή του συντάγματος αύριο το πρωί!) και σε μικρότερο βαθμό την εξέυρεση απαντήσεων στα ζητήματα που βάζει στην καθημερινή μας ζωή η συνθήκη της κρίσης.
Κλείνοντας θέλουμε να επισημάνουμε μια ανεπάρκεια της λαϊκής συνέλευσης Περιστερίου που είναι ίσως και η πιο ουσιαστική: το γεγονός ότι οι δράσεις που έχουμε αναπτύξει δεν έχουν καταφέρει ακόμη να συναντηθούν με τις ανάγκες ευρύτερου κόσμου στις γειτονιές. Αυτή η ανεπάρκεια έγινε εντονότερη από τις αρχές του Σεπτέμβρη (οπότε και η συμμετοχή στη συνέλευση άρχισε να φθίνει) και εκδηλώθηκε πιο καθαρά στη συζήτηση που πραγματοποιήθηκε για το ζήτημα του χώρου στέγασης της συνέλευσης. Ενώ ξεκινήσαμε να συζητάμε ποια πιθανή μορφή θα μπορούσε να έχει αυτός ο χώρος γρήγορα διαπιστώσαμε πως είχαμε ελάχιστες απαντήσεις στα ερωτήματα του πολιτικού περιεχομένου: ποιοί είναι οι βασικοί άξονες πάνω στους οποίους θα κινηθεί η δράση μας ή ποιες είναι οι πραγματικές κοινωνικές ανάγκες που έρχεται να καλύψει ο χώρος στέγασης; Το ότι η ανεπάρκεια αυτή χρήζει ερμηνείας είναι μια δουλειά απαραίτητη όσο και δύσκολη, γιατί έτοιμες απαντήσεις ευτυχώς δεν υπάρχουν. Σίγουρα κάποιες απαντήσεις μπορούν να αναζητηθούν τόσο στα εσωτερικά προβλήματα που εμφανίζονται σε ολόκληρη τη δραστηριότητα της συνέλευσης όσο και στη λογική της ανάθεσης που υπάρχει στον κόσμο εκτός (αλλά αρκετές φορές και εντός) της συνέλευσης. Θα θέλαμε όμως να προσθέσουμε και μια άλλη πιθανή ερμηνεία: τόσο εμείς που στηρίζουμε τη διαδικασία της λαϊκής συνέλευσης όσο και ο υπόλοιπος κόσμος που κυρίως παρακολουθεί τη δράση της έχουμε διαπαιδαγωγηθεί να στηριζόμαστε σε ένα δίκτυο οικογενειακών ή φιλικών σχέσεων προκειμένου να ικανοποιούμε τις ανάγκες μας. Έτσι δεν έχουμε ακόμη μάθει να αντιμετωπίζουμε τις δομές αυτοοργάνωσης ως κάτι που έχουμε πραγματικά ανάγκη για να δώσουμε πρακτικές και ταυτόχρονα συλλογικές απαντήσεις στα προβλήματά μας, προβλήματα που έχουν πια γιγαντωθεί σε βαθμό ασφυξίας! Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές η λαϊκή συνέλευση Περιστερίου έχει ξεκινήσει μια σειρά δράσεων ενάντια στα νέα φορολογικά χαράτσια με στόχο την συλλογική άρνηση πληρωμής τους. Θα καταφέρει άραγε αυτή η κίνηση να μας βάλει σε μια διαδικασία πρακτικής αντιμετώπισης των καθημερινών μας προβλημάτων από κοινού με την τοπική κοινωνία;
Υποβολή απάντησης