Η επιβολή της εργασίας στην Ολλανδία
και οι αγώνες εναντίον της
εισήγηση της συλλογικότητας Doorbraak για την εκδήλωση που διοργανώθηκε στις 22/9/16 στο Αυτόνομο Στέκι
από τη Συνέλευση για την Κυκλοφορία των Αγώνων
Ευχαριστούμε για την πρόσκληση και την φιλοξενία στην Αθήνα. Χαιρόμαστε πολύ που βρισκόμαστε εδώ. Αρχικά θα μιλήσουμε για την συλλογικότητά μας και πώς ασχοληθήκαμε ενεργά με τους αγώνες ενάντια στην επιβεβλημένη εργασία στους άνεργους και τις άνεργες. Έπειτα θα εξηγήσουμε το σύστημα της επιβολής της εργασίας στην Ολλανδία και τις τάσεις του καπιταλισμού με τις οποίες συνδέεται. Στη συνέχεια θα καταδείξουμε τις παρόμοιες τάσεις που εμφανίζονται στις γειτονικές χώρες. Τέλος, θα σας μιλήσουμε για την καμπάνια που διεξάγουμε, τις επιτυχίες και τα όριά της.
Η Doorbraak είναι μια επαναστατική αριστερή συλλογικότητα βάσης στην Ολλανδία, η οποία αγωνίζεται ενάντια στον καπιταλισμό, το ρατσισμό και την πατριαρχία. Η συλλογικότητά μας, η οποία αποτελείται από περίπου 35 άτομα που δραστηριοποιούνται σε διάφορες πόλεις, προέκυψε το 2007 από την ένωση δύο ομάδων και τη συμμετοχή κάποιων ανθρώπων από την περιφέρειά τους. Η μία ομάδα αποτελούταν από κυρίως λευκούς ακτιβιστές που προέρχονται από τον χώρο της επαναστατικής αριστεράς και η άλλη αποτελούταν από Τουρκο-Ολλανδούς ακτιβιστές που ήθελαν να εστιάσουν στους αγώνες στην Ολλανδία αντί για τους αγώνες στην Τουρκία. Ήδη από την αρχή η Doorbraak συστάθηκε από ανθρώπους με διαφορετικό πολιτικό υπόβαθρο, όπως αναρχικούς, μη-ιεραρχικούς σοσιαλιστές και αυτόνομους, επηρεασμένους επίσης από τον φεμινισμό και την αντι-ρατσιστική θεωρία. Σε πρακτικό επίπεδο συμμετέχουμε στον αγώνα ενάντια στην πολιτική του ελέγχου της μετανάστευσης στηρίζοντας πρόσφυγες και μετανάστες χωρίς χαρτιά. Αγωνιζόμαστε ενάντια στον εγκωμιασμό της Ολλανδικής αποικιοκρατίας, τον αστυνομικό ρατσισμό και τον ρατσισμό στην πολιτική, τα μήντια και την λαϊκή κουλτούρα. Είμαστε ενεργοί και ενεργές στον αγώνα ενάντια στην Ολλανδική ακροδεξιά και την Τούρκικη ακροδεξιά στην Ολλανδία. Πριν μερικά χρόνια, εν μέσω της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης, αποφασίσαμε να εμπλακούμε στους αγώνες ενάντια στη λιτότητα.
Αποφασίσαμε επίσης ότι θέλουμε να κάνουμε πολιτική δουλειά σύμφωνα με την θεωρία “της οργάνωσης σε κοινότητες”, προσαρμοσμένη στην συγκεκριμένη κατάσταση και τα μέσα της συλλογικότητάς μας. Εν συντομία, η μέθοδός αυτή περιλαμβάνει το να πηγαίνεις σε ανθρώπους που πλήττονται άμεσα από μια κοινωνική αδικία απ’ την οποία πληττόμαστε κι εμείς, και να προσπαθήσουμε μαζί να την εξαλείψουμε. Οργανωνόμαστε σύμφωνα με το κοινό μας συμφέρον, κι όχι τόσο πολύ βάσει της κοινής μας ιδεολογίας. Αυτό σημαίνει ότι συνεργάζεσαι με ανθρώπους που δεν είναι απαραίτητα πολιτικοποιημένοι, κι ότι τα μέσα που χρησιμοποιείς για τον αγώνα σου μπορούν να είναι τόσο ριζοσπαστικά όσο κι οι ίδιοι οι άνθρωποι που συμμετέχουν. Η βασική ιδέα είναι ότι οι άνθρωποι ριζοσπαστικοποιούνται μέσω του πολιτικού αγώνα. Επιπλέον, είναι σημαντικό να επαναξιολογείς τους αγώνες που δίνεις και να γιορτάζεις τις νίκες τους, ακόμα και τις πιο μικρές.
Από το 2011 κι έπειτα, οι αγώνες μας ενάντια στη λιτότητα αποφασίσαμε να εστιάσουν κυρίως στην αντίσταση στην επιβεβλημένη εργασία στους άνεργους και τις άνεργες. Κι αυτό γιατί είδαμε ότι η ανεργία, τα προνοιακά επιδόματα και η επιβεβλημένη εργασία είναι ένα ζήτημα που συνδέει τους περισσότερους ανθρώπους μέσα και γύρω απ’ την ομάδα μας. Κάποιοι παίρνουν επιδόματα, άλλες έχουν πάρει στο παρελθόν ή ζουν υπό την απειλή ότι θα χρειαστεί να το κάνουν στο μέλλον. Επιπλέον, αν η κυβέρνηση στερήσει εργατικά δικαιώματα από τον πάτο του βαρελιού, αυτό θα επηρεάσει και τα δικαιώματα ολόκληρης της εργατικής τάξης. Ήδη έχουμε δώσει κάποιους αγώνες ενάντια σε μειώσεις μισθών στο Άμστερνταμ. Επίσης, ένα κέντρο επιβεβλημένης εργασίας άνοιξε στο δήμο του Λάιντεν, όπου κατοικούμε. Κάποια μέλη της συλλογικότητάς μας στην περιοχή βρίσκονταν υπό την απειλή να χρειαστεί να δουλέψουν άμισθα. Οπότε νιώσαμε ότι πρέπει να ξεκινήσουμε έναν αγώνα γιατί μας αφορούσε άμεσα αλλά και επειδή αφορά τους πάντες. Θελήσαμε να χρησιμοποιήσουμε αυτόν τον τρόπο οργάνωσης ώστε να φέρουμε κόσμο κοντά.
Κάπου εδώ θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε κάποια παραπάνω πράγματα για την επιβεβλημένη εργασία στην Ολλανδία και τις γύρω χώρες. Αν είσαι άνεργος/άνεργη στην Ολλανδία και δεν έχεις καθόλου εισόδημα ή κεφάλαιο, μπορείς να κάνεις αίτηση για να πάρεις επίδομα κοινωνικής πρόνοιας. Αν το κάνεις όμως, υπόκεισαι σε ένα σύστημα αυστηρού κυβερνητικού ελέγχου και αυστηρών υποχρεώσεων. Πρέπει να κάνεις τα πάντα για να βρεις δουλειά και πρέπει να δεχτείς οποιαδήποτε δουλειά υπάρχει. Μια από τις υποχρεώσεις που έχεις είναι ότι ο δήμος όπου μένεις μπορεί να σου επιβάλει προγράμματα εργασίας, όπου οφείλεις να εργαστείς άμισθα. Συνεχίζεις να παίρνεις μόνο ένα επίδομα πρόνοιας, το οποίο όμως δεν είναι μισθός. Με λίγα λόγια, η νομοθεσία περί βασικού κατώτατου μισθού δεν εφαρμόζεται στα προγράμματα αυτά. Επίσης δεν έχεις εργατικά δικαιώματα, όπως για παράδειγμα δικαίωμα στην απεργία. Συνεχίζεις επίσης να υπόκεισαι στο καταπιεστικό καθεστώς των παραληπτών υπηρεσιών πρόνοιας, το οποίο σημαίνει ότι η κυβέρνηση συνεχίζει να έχει πρόσβαση στον τραπεζικό σου λογαριασμό, δέχεσαι κρατικούς ελέγχους σχετικά με το πού μένεις, αν έχεις συγκατοίκους κλπ. Επίσης, αν, σύμφωνα με τον υπεύθυνο υπόθεσης που του έχει ανατεθεί ο έλεγχός σου, δεν προσπαθείς αρκετά να βρεις δουλειά, τότε σου αφαιρείται το επίδομα για 3 μήνες ή και εντελώς. Αν αρνηθείς να συμμετέχεις σε πρόγραμμα επιβεβλημένης εργασίας, επίσης τιμωρείσαι αντίστοιχα. Ο μόνος τρόπος για να αποφύγεις νομότυπα να δουλέψεις άμισθα ή να πάς σε κάποια σκατοδουλειά είναι να αποδείξεις ότι συντρέχει ιατρικός λόγος.
Υπάρχουν 2 βασικές κατηγορίες προγραμμάτων επιβεβλημένης εργασίας. Η πρώτη είναι η επανείσοδος στην αγορά εργασίας. Αυτά τα προγράμματα έχουν σαν στόχο την εκμάθηση εργασιακών ικανοτήτων και την απόκτηση εργασιακής εμπειρίας. Οι “εργασιακές ικανότητες” που μαθαίνεις είναι να είσαι στην ώρα σου, να δουλεύεις σκληρά, να συνεργάζεσαι με τους συναδέλφους και να υπακούς το αφεντικό. Με άλλα λόγια, να είσαι ένας τέλειος εργάτης/εργάτρια σε καπιταλιστικές συνθήκες. Ακόμα κι αν υπάρχει κόσμος με εμπειρία εργασίας 20 χρόνια, μπαίνει κι αυτός στα προγράμματα αυτά. Η απόκτηση εμπειρίας σημαίνει πρακτικά να κάνεις μια δουλειά εν είδει πρακτικής άσκησης αντί να πληρώνεσαι.
Το δεύτερο πρόγραμμα έχει τον τίτλο της “συνεισφοράς στην κοινωνία” για την λήψη των προνοιακών επιδομάτων. Αυτό το πρόγραμμα δεν έχει στόχο επανεισόδου στην αγορά εργασίας, οπότε μπορεί να περιλαμβάνει οτιδήποτε θεωρείται χρήσιμο για την κοινωνία απ’ την κυβέρνηση. Μπορεί να περιλαμβάνει εθελοντική εργασία ή φροντίδα ηλικιωμένων. Αρκετές φορές πρόκειται για θέσεις εργασίας που παλιότερα υπήρχε κανονικός μισθός.
Αυτά τα προγράμματα συνήθως έχουν ένα μέγιστο χρονικό όριο συμμετοχής. Μερικές φορές είναι πολύ σύντομα, όπως στο Λάιντεν, που διαρκεί 6 εβδομάδες, αν και μπορεί να επεκταθεί. Τα προγράμματα “πρακτικής άσκησης” κρατούν περισσότερο, μέχρι και 2 χρόνια. Έτσι κι αλλιώς, πολλές δουλειές ξεκινάνε επίσης χωρίς μισθό για διαστήματα έως και 3 μήνες. Προφανώς μπορούν βέβαια να σε βάλουν σε άλλο πρόγραμμα μόλις τελειώσεις κάποιο προηγούμενο.
Σε πολλές περιπτώσεις έχουμε μάθει ότι τα υποχρεωτικά εργασιακά μέτρα ασφαλείας δεν τηρούνται όταν πρόκειται για τέτοιους εργαζόμενους. Δεν δίνεται ειδικός εξοπλισμός και ρουχισμός, ενώ οι έλεγχοι ασφαλείας δεν γίνονται όπως πρέπει. Υπήρξαν και κάποια σκάνδαλα με βλαπτικά υλικά τα οποία έπρεπε να καθαρίσουν ωφελούμενοι με αποτέλεσμα να έχουν προβλήματα υγείας – κάτι για το οποίο δεν είχαν ενημερωθεί.
Υπάρχει μεγάλη ιστορία πίσω από τα προγράμματα επιβεβλημένης εργασίας στην Ολλανδία. Τις δεκαετίες του ’20 και του ’30 υπήρχαν μεγάλα προγράμματα εργασίας από κρατικές επιχειρήσεις. Το κυβερνητικό σκεπτικό τότε ήταν ότι οι φτωχοί πρέπει να εκπαιδευτούν σε μια αρμόζουσα κοινωνική και εργασιακή συμπεριφορά και είχε επίσης έναν χαρακτήρα “φιλανθρωπίας”. Αν ήθελες να λάβεις πρόνοια, έπρεπε ανταποδοτικά να εργαστείς. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η κυβέρνηση έφτιαξε στρατόπεδα εργασίας για άνεργους ώστε να ανοικοδομήσει την χώρα μετά τον πόλεμο. Και στις δύο περιόδους υπήρξε αντίσταση στην επιβολή της εργασίας και τις δυσμενείς εργασιακές συνθήκες. Για παράδειγμα, το 1925 πραγματοποιήθηκε απεργία 20.000 εργατών γι’ αυτόν το λόγο. Το 1965 η καταναγκαστική εργασία καταργήθηκε δια νόμου.
Το 2004 όμως η νομοθεσία άλλαξε και πάλι και κατέστη δυνατό για τους δήμους να αναγκάσουν τους ανέργους να δουλεύουν άμισθα. Αυτή η διαδικασία ονομάστηκα “κοινωνική ενεργοποίηση”. Το 2007 ο νόμος άλλαξε ξανά και πλέον οι δήμοι έπρεπε να ωθήσουν τους ανθρώπους στα προγράμματα αυτά και την εθελοντική εργασία. Το 2013 ο βασιλιάς της Ολλανδίας εισήγαγε και επίσημα τον μετασχηματισμό του κράτους πρόνοιας σε “κράτος συμμετοχής”, όπου κάθε πολίτης θα πρέπει να συνεισφέρει στο κοινωνικό σύνολο, ακόμα και υποχρεωτικά.
Η ιδέα του κράτους συμμετοχής ταιριάζει γάντι με τις καπιταλιστικές τάσεις που κερδίζουν έδαφος στην Ολλανδία. Πρώτα απ’ όλα με την κυρίαρχη τάση ότι όλοι και όλες οφείλουμε να συμμορφωθούμε προς τις απαιτήσεις τις αγοράς εργασίας και να αποκτήσουμε τις εργασιακές ικανότητες που αναφέραμε και προηγουμένως. Επίσης, βομβαρδιζόμαστε συνεχώς με μηνύματα όπως ότι η ζωή μας είναι σαν μια “επιχείρηση”, στην οποία πρέπει να “επενδύσουμε”. Το οποίο σημαίνει ότι πρέπει να συνεχίσουμε να αποκτούμε εξειδικευμένες ικανότητες, κυρίως στον ελεύθερό μας χρόνο, και να βελτιωνόμαστε ως εργάτες και ως άνθρωποι. Είναι κάτι που μπαίνει συνεχώς στα χωράφια της προσωπικής μας ζωής καθώς πρέπει να συμπληρώνεις τεστ και να “θέτεις προσωπικούς στόχους”. Αμφότερες τάσεις αφορούν τους εργαζόμενους/ες με έμμισθες δουλειές, τους φοιτητές/τριες και τους άνεργους/ες. Αν αποτύχεις στην ζωή στον καπιταλισμό, δηλαδή την εργασία και την καριέρα, πρόκειται για δική σου ατομική ευθύνη.
Η κυβέρνηση χρησιμοποιεί την οικονομική κρίση για να προωθήσει την εργατική νομοθεσία που είχε ήδη στα σκαριά. Εφαρμόζονται πλέον πολλά μέτρα λιτότητας. Αρκετές έμμισθες δουλειές αντικαθίστανται από απλήρωτη εθελοντική εργασία. Πολλές απ’ αυτές αφορούν την αναπαραγωγική εργασία, όπως την φροντίδα των ηλικιωμένων. Η αναπαραγωγική εργασία πρέπει να επιτελεστεί, οπότε υπάρχει κόσμος που το κάνει άμισθα, γιατί αυτό είναι το νόημα αυτής τη εργασίας για την κοινωνία και την οικογένεια. Φυσικά μεγάλο κομμάτι αυτής της εργασίας γίνεται πλέον τζάμπα από άνεργους και άνεργες που είναι σε προγράμματα εργασίας. Επίσης, η οικονομική κρίση χρησιμοποιείται σαν αιτία για την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων. Ο κόσμος προσλαμβάνεται πλέον με προσωρινούς όρους για δουλειές που παλιότερα είχαν σταθερότητα., ενώ κι οι απολύσεις έχουν αυξηθεί. Μια άλλη τάση είναι ότι η φτηνή εργασία που παλιότερα αντλούταν από άλλες χώρες με χαμηλότερους μισθούς, πλέον επιστρέφει στην Ολλανδία μέσω της επιβεβλημένης εργασίας.
Φυσικά, οι άνθρωποι των κατώτερων τάξεων επηρεάζονται περισσότερο απ’ αυτές τις τάσεις. Οι μετανάστες και οι μη-λευκοί επηρεάζονται σε διάφορα επίπεδα, καθώς αποτελούν μεγάλο κομμάτι της κατώτερης τάξης και ο ρατσισμός είναι πολύ έντονος στην καθημερινή ζωή και την αγορά εργασίας. Οι μετανάστες και οι μετανάστριες αναγκάζονται επίσης να ανταπεξέλθουν στην καταπιεστική συνθήκη της “ενσωμάτωσης” στην Ολλανδική κοινωνία. Τον τελευταίο καιρό η κυβέρνηση φαίνεται να στοχεύει στα νέα κύματα προσφύγων για ειδικά προγράμματα επιβεβλημένης εργασίας για την “ενσωμάτωσή” τους και την απόκτηση της λεγόμενης “Ολλανδικής εργασιακής εμπειρίας”.
Οι άνθρωποι που επηρεάζονται περισσότεροι είναι αυτοί που μένουν σε επαρχιακές περιοχές, ειδικά στα βοριοανατολικά και τα νοτιοανατολικά της χώρας. Τα ποσοστά ανεργίας εκεί ήταν πάντα μεγαλύτερα, όπως και η φτώχεια, οπότε τα μέτρα λιτότητας πλήττουν εντονότερα αυτές τις περιοχές. Οι γυναίκες επίσης επηρεάζονται εντονότερα. Οι ανύπαντροι ή χωρισμένοι γονείς, ένα απ’ τα φτωχότερα κοινωνικά κομμάτια, αποτελούνται κατά πλειοψηφία από γυναίκες, και η αναπαραγωγική εργασία που αναδιαρθρώνεται επιτελούταν κυρίως από γυναίκες, με αποτέλεσμα πολλές να χάσουν τη δουλειά τους. Επίσης, το βάρος της νέας απλήρωτης αναπαραγωγικής εργασίας πέφτει και πάλι κυρίως σε γυναίκες.
Οι φοιτητές δεν λαμβάνουν πια κυβερνητική χρηματοδότηση αλλά κυβερνητικά δάνεια που πρέπει να ξεπληρώσουν αργότερα. Αυτό φυσικά σημαίνει ότι οι φοιτητές από πλούσιες οικογένειες έχουν ευκολότερη πρόσβαση στην εκπαίδευση. Μετά το τέλος των σπουδών, το να βρεις δουλειά είναι δύσκολο. Πολλοί νέοι και νέες με υψηλή εκπαιδευτική κατάρτιση κάνουν κακοπληρωμένες δουλειές ή απλήρωτη πρακτική άσκηση, κάτι που συμβαίνει πια κατά κόρον και κατά τη διάρκεια των σπουδών. Οι νέες και νέες κάτω των 27 που ζητάνε να μπουν σε προγράμματα επιβεβλημένης εργασίας, αναγκάζονται δουλέψουν χωρίς μέγιστο χρονικό όριο εργασίας.
Τα τελευταία χρόνια έχουμε επικοινωνήσει με κόσμο από Γαλλία, Γερμανία, Βέλγιο και Αγγλία και έχουμε βρει πολλές κοινές τάσεις μεταξύ αυτών των χωρών. Κι η ίδια η διαδικασία συνάντησης και μοιράσματος ιδεών και πρακτικών ήταν πολύ γόνιμη, κάτι το οποίο αποτελεί έναν επιπλέον λόγο που χαιρόμαστε για την επίσκεψή μας στην Αθήνα. Οι παρόμοιες τάσεις που εντοπίσαμε στις άλλες αυτές χώρες είναι οι εξής:
-
Η ιδέα ότι πρέπει να εργαστείς ανταποδοτικά ώστε να λάβεις πρόνοια
-
Μεγάλα κομμάτια των παραληπτών πρόνοιας γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης άμμισθα ή με πολύ χαμηλό μισθό (πχ δουλειές του 1 ευρώ στη Γερμανία)
-
Οι κυβερνήσεις μιλάνε για την επιβεβλημένη εργασία σαν να πρόκειται να βοηθήσει στην εύρεση δουλειάς, το οποίο είναι σχεδόν πάντα μια μαλακία και μισή, καθώς η επιβεβλημένη εργασία αντικαθιστά τις έμμισθες δουλειές.
-
Ο κόσμος εξαναγκάζεται σ’ αυτήν την εργασία. Αν δεν την δεχτεί, το επίδομα κόβεται.
Φυσικά υπάρχει κόσμος σ’ αυτές τις χώρες που αντιστέκεται στην πίεση αυτή που ασκείται, κι έχουν υπάρξει κάποιες νίκες. Όπως για παράδειγμα στην Αγγλία όπου καταργήθηκαν κάποια τέτοια προγράμματα, κάποιες ιδιωτικές εταιρίες αποσύρθηκαν από προγράμματα και εκατοντάδες οργανισμοί συνυπέγραψαν κοινή ανακοίνωση ότι δεν πρόκειται να συνεργαστούν με τα προγράμματα επιβεβλημένης εργασίας.
Σ’ όλες αυτές τις χώρες, και φυσικά και στην Ολλανδία, υπάρχει πολύς μεμονωμένος κόσμος που αγωνίζεται ενάντια σ’ αυτήν την συνθήκη. Τα τελευταία χρόνια έχουμε γνωρίσει πολλούς ανθρώπους που συνεχώς δηλώνουν ασθένεια, ρίχνουν σκόπιμα τον ρυθμό εργασίας, ή κάνουν ακόμα και σαμποτάζ στη δουλειά. Υπάρχει επίσης κόσμος που, παρά τις απειλές που δέχεται, αρνείται κάθετα να δουλέψει στα προγράμματα αυτά, ή δημοσιοποιεί έπειτα τις εμπειρίες ιστοριών τρόμου που βίωσε στη δουλειά.
Η συλλογική δράση είναι σπάνια, παρ’ όλα αυτά. Πέρα από την δική μας συλλογικότητα και το σωματείο βάσης στην πρόνοια Bijstandsbond (Άμστερνταμ), υπάρχουν κάποιες ακόμα ομάδες που ασκούν κριτική στην επιβεβλημένη εργασία. Το Ολλανδικό Σοσιαλιστικό Κόμμα, αν και σε καμία περίπτωση σοσιαλιστικό, σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο αντιτίθεται στην επιβεβλημένη εργασία, όπως και το μεγαλύτερο συνδικάτο της χώρας, το FNV. Παρόλα αυτά, στους δήμους που έχει εξουσία, το Σοσιαλιστικό Κόμμα συνεργάζεται άριστα με τα προγράμματα αυτά. Σε κυβερνητικό επίπεδο προτείνουν λιγότερο σκληρές μορφές επιβεβλημένης εργασίας, αλλά δεν αντιτίθενται ουσιαστικά στην κεντρική ιδέα του να αναγκάζεσαι σε απλήρωτη εργασία. Το συνδικάτο, απ’ την άλλη, είναι κατά βάση ιεραρχικό. Έχουν κάνει κάποια πράματα, οργάνωσαν κάποιες κινητοποιήσεις και στήριξαν κάποιους εργαζόμενους σε νομικές διαδικασίες για διεκδίκηση μισθού στα προγράμματα αυτά. Τόσο το κόμμα όσο και το συνδικάτο στην πραγματικότητα δεν αντιδρούν συνολικά στις πολιτικές που εφαρμόζονται γύρω απ’ την πρόνοια, αλλά στην αντικατάσταση των σταθερών και πληρωμένων εργασιών από την απλήρωτη εργασία. Κατά συνέπειτα, δεν έχουν συνήθως κανένα πρόβλημα με τα προγράμματα μικρής διάρκειας, έως 3 μήνες.
Σαν Doorbraak προσπαθούμε να αξιοποιήσουμε τις οργανωτικές μας μεθόδους ώστε να φέρουμε κοντά ανθρώπους και να δημιουργηθεί μια σταθερή και δραστήρια οργανωτική μορφή γι’ αυτά τα ζητήματα. Στο Άμστερνταμ και το Γκρόνινγκεν καταφέραμε να στήσουμε μια οργανωτική πλατφόρμα στην οποία συμμετείχε και κόσμος από τα προγράμματα. Στο Άμστερνταμ το κάναμε μαζί με το Bijstandsbond και κάποια τοπικά μέλη του Σοσιαλιστικού Κόμματος και του συνδικάτου που έχουν πιο κριτική και αγωνιστική στάση. Το όνομά του ήταν “Dwangarbeid Nee” (όχι στην επιβεβλημένη εργασία). Στο Γκρόνινγκεν η πλατφόρμα έχει επίσης το ίδιο όνομα. Δεν θέλουμε να φτιάξουμε ένα σωματείο που θα εκπροσωπεί τον κόσμο, θέλουμε να φτιάξουμε οριζόντιες οργανωτικές μορφές. Οι συνελεύσεις δεν είναι συχνό πράμα στην Ολλανδία, αφορούν μόνο τους πολιτικοποιημένους. Οπότε αυτό που κάνουμε στο Άμστερνταμ, το Γκρόνινγκεν και το Λάιντεν είναι ότι πηγαίνουμε κάθε βδομάδα στα τοπικά γραφεία πρόνοιας που τρέχουν αυτά τα προγράμματα και μιλάμε με κόσμο εκεί πέρα – ακριβώς επειδή είναι σχετικά απίθανο να έρθουν από μόνοι τους σε συνελεύσεις ή συγκεντρώσεις. Προσφέρουμε την στήριξή μας και συζητάμε για την κατάσταση που βιώνουν ψάχνοντας αν είναι πρόθυμοι να δραστηριοποιηθούν. Μερικές φορές πηγαίνουμε μαζί τους στα ραντεβού με τους “υπέυθυνους υπόθεσής” τους. Επιπλέον ερευνούμε εκτεταμένα το ζήτημα και δημοσιεύουμε κείμενα στο internet, όπου κοινοποιούμε τα ονόματα των εταιριών που επωφελούνται απ’ την απλήρωτη επιβεβλημένη εργασία. Οργανώνουμε δράσεις, μερικές φορές πραγματοποιούμε αποκλεισμούς σε επίσημες εκδηλώσεις, παρεμβαίνουμε σε δημοτικά συμβούλια και οργανώνουμε πανολλανδικές συναντήσεις.
Προσπαθήσαμε να φτιάξουμε και μια πιο στέρεη πανολλανδική πλατφόρμα αλλά δεν λειτούργησε. Πολύς κόσμος σκέφτεται ατομικά και δεν θέλει να οργανωθεί. Με άλλους διαφέρουμε πολύ έντονα σε ιδεολογικό ή στρατηγικό επίπεδο ώστε να καταφέρουμε να συνεργαστούμε. Για παράδειγμα, κάποιοι θέλουν να συνεργαστούν με τους δήμους για να βελτιώσουν τα προγράμματα, ενώ εμείς θέλουμε την κατάργησή τους. Αυτό που πετύχαμε ήταν να αρχίσει να συζητιέται το ζήτημα και να ασκείται κριτική στο δημόσιο λόγο, ενώ πριν θεωρούταν αδιαμφισβήτητο. Ακόμα κι ο όρος “επιβεβλημένη εργασία” έχει ενταχθεί περισσότερο στο πολιτικό λεξιλόγιο. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα και το συνδικάτο νιώθουν ότι πρέπει να κάνουν κάτι, αλλά τους λείπει η ριζοσπαστική κριτική.
Κάποια άτομα απ’ τη συλλογικότητά μας και κάποιος κόσμος που τρέξαμε μαζί αγώνες μπόρεσε να φύγει από το πρόγραμμα ή και να το αποφύγει εντελώς. Φαίνεται ότι ο δήμος του Λάιντεν, τουλάχιστον, φοβάται να έχει δικό μας κόσμο στα γραφεία εργασίας. Οι συνθήκες σ’ αυτά έγιναν λιγότερο δυσμενείς στις πόλεις όπου δραστηριοποιηθήκαμε. Στο Λάιντεν, τουλάχιστον μια εταιρία σταμάτησε να παίρνει κόσμο από τα προγράμματα λόγω της καμπάνιας μας. Στο Άμστερνταμ ο δήμος υποσχέθηκε να τα καταργήσει. Σταμάτησαν κάποια, αλλά συνεχίζουν κάποια ακόμα. Στο Γκρόνινγκεν κάποια προγράμματα αλλάξανε ή σταμάτησαν λόγω αρνητικής δημοσιότητας.
Έχουμε χτίσει ένα δίκτυο αγώνα με ανθρώπους που μας ξέρουν και τους ξέρουμε, ενώ κάποιοι από αυτούς έρχονται και σε δράσεις για άλλους αγώνες πια. Στο Λάιντεν, η ομάδα πριν τη δημιουργία της Doorbraak ήταν ενεργή για πάνω από 20 χρόνια, κυρίως γύρω από ζητήματα σχετικά με τη μετανάστευση. Οι επαφές με κόσμο από τότε ήταν χρήσιμες για να δούμε ποιοι και ποιες στοχοποιούνται από τα προγράμματα.
Βελτιώνουμε τα μέσα αγώνα που χρησιμοποιούμε επαναξιολογώντας την πρακτική μας, κι έχουμε μάθει πολλά πράγματα για το πώς παίζονται τα παιχνίδια εξουσίας στους δήμους. Είδαμε επίσης ότι κι άλλες ομάδες της επαναστατικής αριστεράς στην Ολλανδία έχουν πάρει μαθήματα από τους αγώνες και τις πρακτικές μας. Συνήθως ο κόσμος που είναι στην πρόνοια αγνοείται από την πλειοψηφία αυτών των ομάδων, αλλά τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει σιγά σιγά να τους συμπεριλαμβάνουν στις πολιτικές τους αναλύσεις.
Έχουμε συναντήσει και όρια στην προσέγγισή μας. Η οργάνωση του αγώνα είναι πολύ χρονοβόρα και είμαστε μικρή ομάδα. Για να έχουμε μεγαλύτερα αποτελέσματα θα χρειαζόμασταν περισσότερο κόσμο και περισσότερο χρόνο. Εκτός αυτού, ασχολούμαστε παράλληλα και με άλλους αγώνες.
Στο Γκρόνινγκεν και το Λάιντεν δεν καταφέραμε να φέρουμε κόσμο απ’ τα προγράμματα στις ομάδες που στήσαμε. Ο κόσμος που είχε οργανωθεί εξαιρέθηκε από τα προγράμματα, κάτι το οποίο φυσικά ήταν νίκη, αλλά το οποίο σήμαινε επίσης ότι δεν είχαμε παρουσία πια στους χώρους εργασίας. Τα κέντρα κατάρτισης και εργασίας είναι μικρά, με μόλις μερικές δεκάδες ανθρώπους να δουλεύουν την ίδια στιγμή. Στο Λάιντεν ο κόσμος δουλεύει στα κέντρα εργασίας για 6 εβδομάδες, οπότε υπάρχει συνεχής ανανέωση, κάτι που δυσκολεύει την οργάνωση. Η κυβέρνηση προσπαθεί ενεργά να αποτρέψει την επαφή με τους εργαζόμενους ή την έυρεση πληροφοριών για τα προγράμματα που μπαίνουν όσοι τελειώνουν απ’ το κέντρο εργασίας – κάτι που μας δυσκολεύει αρκετά.
Γενικά, πολύ κόσμος που αγωνίζεται σταματάει όταν πετύχει τον ατομικό του στόχο. Υπάρχει κόσμος που δεν έχει τον χρόνο για κάτι παραπάνω, ή φοβάται ότι θα χάσει τη μόνη του πηγή εισοδήματος αν δραστηριοποιηθεί πολιτικά. Οπότε οι περισσότεροι άνθρωποι που συμμετέχουν σ’ αυτές τις μορφές οργάνωσης δεν δουλεύουν οι ίδιοι στα προγράμματα επιβεβλημένης εργασίας, αλλά ζουν υπό την απειλή ότι θα χρειαστεί να το κάνουν σύντομα.
Στο Άμστερνταμ κάναμε κάποιες δράσεις σε εργασιακούς χώρους, αλλά δεν κράτησαν πολύ, καθώς ο κόσμος εκεί εξαιρέθηκε τελικά από τα προγράμματα. Αλλά σ’ αυτές τις περιπτώσεις ο κόσμος που έμεινε συνέχισε να αγωνίζεται και έχουμε χτίσει κάποιες σχέσεις μαζί τους. Κάποιοι άρχισαν να συμμετέχουν και στη συλλογικότητά μας.
Τελευταία έχει αρχίσει να συζητιέται πολύ το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα στην Ολλανδία. Πολιτικοί διαφόρων κομμάτων προωθούν ο καθένας τη δική του εκδοχή. Έχουν ξεκινήσει κάποια πειράματα σχετικά μ’ αυτό σε διάφορες πόλεις. Υπάρχουν κάποιες πολιτικές ομάδες που είναι πολύ αισιόδοξες, αλλά εμείς όχι. Τα πειράματα αυτά με το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα μπορεί να συνεπάγονται λιγότερο έλεγχο και καταπίεση, αλλά συνδέονται εξίσου με τις περικοπές της πρόνοιας. Οπότε χρησιμοποιούν την ιδέα του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος για να δικαιολογήσουν τις περαιτέρω περικοπές. Φοβόμαστε ότι στο τέλος ο κόσμος θα τα βγάζει πέρα αποκλειστικά με κακοπληρωμένες σκατοδουλειές υπό κυβερνητικό έλεγχο.
Επίσης, υπάρχουν και τα καινούρια προγράμματα “ενσωμάτωσης μέσω εργασιακής εμπειρίας” για τους νεο-αφιχθέντες πρόσφυγες. Παρουσιάζονται ως βοήθεια για τους πρόσφυγες ώστε να αποκτήσουν “Ολλανδική εργασιακή εμπειρία”. Αυτό που συνεπάγονται βέβαια είναι ότι οι εταιρίες θα μπορούν να πάρουν πρόσφυγες για να δουλεύουν άμισθα. Ο βαθμός στον οποίο θα περιλαμβάνονται οι πρόσφυγες στα νεα προγράμματα επιβολής εργασίας δεν είναι ξεκάθαρος ακόμα. Την ερχόμενη χρονιά σχεδιάζουμε να εστάσουμε περισσότερο σ’ αυτές τις νέες τάσεις στην Ολλανδική κοινωνία.
Αυτή ήταν η εισήγηση που ετοιμάσαμε. Ευχαριστούμε που μας ακούσατε. Μπορούμε τώρα να προχωρήσουμε στις ερωτήσεις και την συζήτηση.
Αθήνα, Σεπτέμβριος 2016
Υποβολή απάντησης