Τον Μάιο του 2013, έξω από τον τελικό της Eurovision στην Σουηδία, μια ομάδα συντρόφων ενημέρωνε τους αποσβολωμένους θεατές για τον αγώνα των απολυμένων/απλήρωτων εργαζόμενων της αλυσίδας «Metropolis» του Ανδρέα Κουρή -ο οποίος είχε αναλάβει, με το αζημίωτο, τη συμμετοχή της Ελλάδας στον τελικό- να πληρωθούν τις αποζημιώσεις απόλυσης και τα δεδουλευμένα τους. Λίγες μέρες πριν –κι ενώ γίνονταν οι απαραίτητες συνεννοήσεις για να επιτευχθεί αυτή η διευρωπαϊκή σύνδεση αγώνων- είχαμε βρεθεί με κάποια από τα πιο δραστήρια μέλη του συγκεκριμένου αγώνα, ζητώντας τους να μας μιλήσουν για την εμπειρία της αυτοοργάνωσης μιας εργατικής μάχης, των προβλημάτων της και των προοπτικών της, θεωρώντας ότι μέσα από ανάλογες εμπειρίες δραστήριων κοινοτήτων αγώνα μπορούμε να προσεγγίσουμε στις πραγματικές του διαστάσεις το ζήτημα της σύνδεσης των αγώνων. Μια περίληψη της συζήτησης παρουσιάζεται εδώ σε μορφή συνέντευξης.
(επιμέλεια: πολυεργαλείο)
–Το 2010 ο Ανδρέας Κουρής αγοράζει τα ως τότε κερδοφόρα «Metropolis» και το καλοκαίρι κλείνουν τα πρώτα καταστήματα. Τον Γενάρη του 2011 ξεκινούν οι πρώτες καθυστερήσεις στην πληρωμή δεδουλευμένων και μέσα στην χρονιά πραγματοποιούνται οι απολύσεις χωρίς αποζημίωση. Τον Γενάρη του 2012 κλείνει και το κεντρικό κατάστημα στην Πανεπιστημίου. Πόσοι είναι συνολικά οι απολυμένοι και πόσοι κινητοποιούνται από τότε με διάφορους τρόπους;
Οι απολύσεις είναι γύρω στις 180 και απ’ αυτούς έχουν ικανοποιηθεί οι μισοί όσον αφορά τα χρωστούμενα (όσοι δούλευαν λίγο καιρό, οι περισσότεροι εργαζόμενοι δούλευαν πολλά χρόνια). Κάποια στιγμή έκανε γενική στάση πληρωμών και μείναμε είτε εργαζόμενοι – απλήρωτοι είτε απολυμένοι με μισές αποζημιώσεις. Υπάρχουν και κάποιοι που δεν ικανοποιήθηκαν οικονομικά αλλά δεν ακολούθησαν τον δρόμο του αγώνα –αυτοί είναι λίγοι. Τον Ιούνιο του ’12 απολύθηκαν οι περισσότεροι από τους εργαζόμενους που δεν ήταν ρουφιάνοι. Έχουν μείνει και κάποιοι λίγοι που έχουν ανάγκη, πληρώνονται με έναντι 300 ευρώ, αλλά γενικά είναι εχθρικοί. Εμείς είμαστε γύρω στα 50 άτομα, οι περισσότεροι στον ίδιο δικηγόρο.
–Πώς ξεκίνησε η οργάνωση των κινητοποιήσεων σε σχέση με την σταδιακή πτώχευση και την ανυπαρξία συνδικαλιστικής οργάνωσης στην επιχείρηση;
Όταν πρωτοήρθε ο Κουρής στα «Metropolis» κάποιοι από εμάς, 10-15 άτομα, μαζευόμασταν, κυρίως μετά τον Μάρτη του ’10, τότε που επιχειρήθηκε να επιβληθεί 4ήμερη εργασία, άρχισαν οι πρώτες αντιδράσεις για τις καθυστερήσεις καταβολής των μισθών, ήρθαν και από το σωματείο «Βιβλίου- Χάρτου». Τότε δεν ήξερες και με ποιον να μιλήσεις, αν είναι της εργοδοσίας, κινιόσουν αναγκαστικά πιο επιφυλακτικά. Είχαμε κάνει καλέσματα σε συναδέλφους χωρίς μεγάλη απήχηση. Τον Δεκέμβρη του ’11 ο Κουρής έδωσε τις τελευταίες δόσεις των αποζημιώσεων στους απολυμένους και κήρυξε στάση πληρωμών. Όταν έκλεισε και το κατάστημα της Πανεπιστημίου έγιναν για πρώτη φορά δυο γενικές συνελεύσεις με όλους του εργαζόμενους, όπου κι έγινε εμφανής ο διαχωρισμός σε εργοδοτικούς και μη. Από τότε λοιπόν οι εργαζόμενοι που έμειναν κυριολεκτικά στον δρόμο συναντιόμασταν σε διάφορα καφέ της Μπενάκη, όπου και συζητούσαμε. Οπότε και καθιερώθηκε, μέχρι και σήμερα, να συναντιόμαστε 1 φορά την εβδομάδα σε σταθερή συνέλευση. Η ανυπαρξία παράδοσης συνδικαλισμού επηρέασε, αλλά εντάξει ο καθένας είχε το χρόνο του να δει κάποια πράγματα. Στην αρχή κανένας δεν πίστευε ότι μια ναυαρχίδα σαν τα «Metropolis» θα κλείσει, υπήρχε και πολύ «παραμύθι» (π.χ. θα έρθει νέος επενδυτής, θα ανοίξει καινούριο κατάστημα κ.ά) από τους διευθυντές που ήταν «επαγγελματίες εκκαθαριστές». Ουσιαστικά ο Κουρής πήρε τα Metropolis και κατάλαβε ότι έκανε μια κακή επιλογή, οπότε αποφάσισε να τα «ρίξει στα βράχια», γι’ αυτό έβαλε μπροστά τα golden boys των 10.000 ευρώ. Προσπάθησαν επίσης, ανεπιτυχώς, να δημιουργήσουν «εμφύλιο» ανάμεσα σε απολυμένους και εργαζόμενους. Πριν τον Κουρή ήμασταν προσκολλημένοι σε μια επιχείρηση που μας πλήρωνε κανονικά τα λίγα λεφτά που μας έδινε, δεν είχαμε αναπτύξει αντιστάσεις, ούτε και συνείδηση, ότι τον καιρό τον καλό τα αφεντικά είναι καλά, τον καιρό τον κακό κακά, γι’ αυτό και ξεκίνησε η κινητοποίηση έστω και αργά, αφού έκλεισε το μεγάλο το κατάστημα.
–Από την στιγμή που σταθεροποιήθηκε ένας αγωνιστικός πυρήνας, υπήρξαν διακυμάνσεις στην διάθεση συμμετοχής, αναδείχθηκαν προβλήματα στο εσωτερικό σας, απογοητεύσεις κλπ., δεδομένης και της δυσχερής οικονομικής κατάστασης του απλήρωτου/ απολυμένου;
Καταρχάς μέσα από την εβδομαδιαία συνέλευση όλοι μαζί αποφασίζουμε τις δράσεις μας, που ξεπερνάνε τις 70. Η συμμετοχή στις συνελεύσεις δεν είναι πάντα η ίδια, γενικά όλοι στηρίζουν τις δράσεις, αλλά κάποιες φορές υπάρχει μια μικρή συμμετοχή στη διαδικασία και δημιουργούνται παράπονα από κάποιους, οι οποίοι κάνουνε κάπως περισσότερα πράγματα. Σε έναν μακρύ και διαρκή αγώνα σαφώς και υπάρχουν διακυμάνσεις λόγω και αντικειμενικών προβλημάτων, δεν είμαστε νέοι, μπορεί να υπάρχουν προβλήματα υγείας, οικογενειακά, άλλοι έχουν βρει δουλειά, δεν προλαβαίνουν γιατί οι δουλειές σήμερα -το ξέρεις- είναι «μαγγανοπήγαδο», αλλά όποτε μπορούν συμμετέχουν. Επίσης υπάρχουν και κάποιοι άλλοι που τους «έχει πάρει από κάτω», δεν καταλαβαίνουν δηλαδή ότι μέσα από τον αγώνα, την δικαίωση και την αξιοπρέπεια δεν θα πέσουν σε κατάθλιψη. Εδώ υπάρχει ένα γενικότερο ζήτημα που αφορά όλη την κοινωνία, δεν έχουμε συνηθίσει να διεκδικούμε με αγώνες. Και για μένα προσωπικά δεν λέει κανένας ότι είμαι στα καλά μου. Όμως είναι και λίγο θέμα χαρακτήρα. Δηλαδή κάποιες φορές λες ότι το παλεύω, γιατί άμα καθίσω μέσα στο σπίτι θα με πάρει από κάτω, μπορώ να αντιληφθώ όμως ότι όλοι οι άνθρωποι δεν είναι ίδιοι, κάποιοι δεν μπορούνε να το διαχειριστούνε. Από την άλλη, υπάρχει και πολύς κόσμος που είμαστε δεμένοι, μιλάμε στο τηλέφωνο, κάνουμε μαζί πράγματα, άλλοι λιγότερο, άλλοι περισσότερο.
-Έχει π.χ. εκφραστεί ρητά από κάποια άτομα ότι «δεν βγάζει πουθενά»;
Απογοητεύσεις έχουνε υπάρξει, κάποιοι άνθρωποι που το βλέπουν διαφορετικά έτυχε να έρθουν μια-δυο φορές και δεν έχουν ξαναέρθει, αλλά έχουμε δει και το αντίθετο, κάποιοι που δεν έρχονταν τώρα είναι μέσα στα πάντα. Αυτό έχει σχέση με το αν έχεις μάθει να αγωνίζεσαι ή αν θες να μάθεις τώρα, γιατί πριν δεν είχαμε ταξική συνείδηση, όλα ήταν μια χαρά. Γνωρίζαμε εξ’ αρχής ότι ήταν δύσκολο να δικαιωθεί ένας τέτοιος αγώνας αλλά αν υπήρχε μια τέτοια πιθανότητα, αυτό θα γινόταν μόνο αν αγωνιζόμασταν. Πολλές φορές αναρωτιόμαστε και μεταξύ μας, ποιες οι πιθανότητες, πρακτικά, να πάρουμε τα οφειλόμενα, αλλά πλέον επειδή είναι ένας αγώνας που κρατάει πάνω από ένα χρόνο υπάρχει ένα «γαμώτο» και ένα ζήτημα αξιοπρέπειας.
-Το αφεντικό σε κάποιες περιπτώσεις καλύπτεται πίσω από το «άρθρο 99», αλλά στις περισσότερες των περιπτώσεων παραβιάζει απροκάλυπτα την υφισταμένη νομοθεσία. Πώς έχει επηρεάσει αυτό το γεγονός τις κινητοποιήσεις σας, το ότι επικαλείστε το νόμιμο των διεκδικήσεων σας; Έχετε δει αποτελέσματα μέσω της θεσμικής οδού; Πόσο πιστεύετε στην αποτελεσματικότητα της;
Τον Ιούνη του ’11 απέκρυψε από τους εργαζόμενους ότι μπήκε στο άρθρο 99 και τώρα περιμένουμε απόφαση από δικαστήριο –που την τρέμει- ότι δεν πληρούσε τους όρους για την ένταξη σε αυτό (δεν κατέθεσε σχέδιο εξυγίανσης και δεν πάγωσε τις απολύσεις). Ουσιαστικά είναι μια από τις λίγες περιπτώσεις που οι εργαζόμενοι ζητούν να εξαιρεθούν από την προστασία που παρέχει στον εργοδότη τους το άρθρο 99 για να πάρουν τις αποζημιώσεις τους. Του έχουμε κάνει και αγωγή προσωπικά για τις ευθύνες που του αναλογούν ως διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας. Γενικά έχουμε αντιληφθεί ότι η δικαστική οδός είναι χρονοβόρα, ότι και οι αποφάσεις που παίρνονται δεν εκτελούνται, ότι οι νόμοι καλύπτουν τους εργοδότες, δεν έχουμε καμία αυταπάτη, είναι απλά ένα άλλο μέσο πίεσης. Ιδιαίτερα η κάλυψη που έχει η οικογένεια των Κουρήδων μας εξοργίζει και μας δυναμώνει. Πάντως είχε προτείνει στον δικηγόρο μας παραμονή δράσεων (Eurovision) να πάρουμε το brandname και να μοιραστούμε τα εμπορεύματα, αρκεί να υπογράψουμε ότι δεν θα ξανακάνουμε καμία κινητοποίηση – κάτι που φυσικά το απορρίψαμε.
-Για την γνωστοποίηση του λόγου σας χρησιμοποιείτε τα επίσημα (ελληνικά και ξένα) ΜΜΕ όσο και τα δικά σας μέσα (blog, αποκλεισμούς κτλ), ενώ χαρακτηριστικό μέσο πάλης αποτελεί η παρέμβαση σε τηλεοπτικές φιέστες που εμπλέκεται ο Α. Κουρής (MAD Awards, Eurovision). Πώς αξιολογείτε την αποτελεσματικότητα όλων των παραπάνω;
Το διαδίκτυο και το μπλογκ αποτέλεσαν ένα καταρχήν σημείο γνωστοποίησης του ζητήματός μας και επικοινωνίας με τον κόσμο. Για τα ΜΜΕ ξέραμε από την συμμετοχή μας σε άλλους εργατικούς αγώνες ότι τους «θάβουν» ή λειτουργούν συκοφαντικά/υπονομευτικά απέναντί τους. Πράγματι, σε μια συνέντευξη τύπου που καλέσαμε τους πάντες, δεν ήρθε σχεδόν κανείς. Τώρα, δεδομένου ότι ο Κουρής ήταν άνθρωπος των μήντια και φρόντιζε να προβάλλει το χλιδάτο lifestyle του, σε κάποιες περιπτώσεις ωθήσαμε τις καταστάσεις έτσι ώστε να αξιοποιήσουμε τα μήντια, όπως και τους ανταγωνισμούς τους. Οι φιέστες αυτές που κάνει ο Κουρής αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι των ΜΜΕ και είναι μεγάλες επιχειρηματικές δουλειές, ευκαιρία για έξτρα χρήματα Αυτές ήταν πολύ προκλητικές για εμάς, αφού ουσιαστικά ο Κουρής διοργανώνει μια φιέστα κάθε δύο μήνες, απ’ τις οποίες κάθε μια χρειάζεται τα χρήματα που μας χρωστάει και τα οποία τα βγάζει οπωσδήποτε από τους χορηγούς και τα εισιτήρια. Τώρα, η Eurovision επειδή ήταν και «διεθνές» γεγονός, τράβηξε ακόμα και ξένα κανάλια-πρακτορεία.
-Έχετε έρθει σε επαφή με οργανωμένα κομμάτια του συνδικαλιστικού κινήματος, τόσο θεσμικά όσο και (λιγότερο ή περισσότερο) αντιθεσμικά. Ποιά η σχέση σας σε κάθε περίπτωση; Τι στάση κρατάτε απέναντι σε κόμματα και πολιτικές οργανώσεις και στο φαινόμενο της κομματικοποίησης/γραφειοκρατικοποίησης/σεχταρισμού των εργατικών αγώνων;
Εμείς πήγαμε και στο Σωματείο Εμποροϋπαλλήλων, η πρόεδρος του οποίου όταν την καλέσαμε στην πρώτη τριμερή και είδε τον Σύλλογο Υπαλλήλων Βιβλίου-Χάρτου δεν έκανε καν το κόπο να ανέβει στην επιθεώρηση. Ως γνωστόν το ΠΑΜΕ θέλει να ελέγχει και να καπελώνει τους αγώνες, ενώ εμείς βγάζαμε κείμενα τα οποία τα υπογράφαμε εμείς μόνο. Αποκτήσαμε επαφή με το Βιβλίου-Χάρτου, γιατί τα Metropolis είχαν βιβλιοπωλεία, αλλά κι επειδή είναι ένα δυναμικό σωματείο, και σιγά-σιγά, μέσω των επαφών μας, και με άλλα πρωτοβάθμια σωματεία και συνελεύσεις γειτονιάς. Με το ΕΚΑ είχαμε επαφή για να γίνει συνάντηση με τον υφυπουργό Εργασίας, επίσης σε δράσεις μας έχουν έρθει νεολαίοι και μέλη του ΣΥΡΙΖΑ. Εμείς έχουμε ξεκαθαρίσει ότι πρώτα από όλα αποφάσεις παίρνει η συνέλευση εργαζομένων και μετά από αυτήν, άμεσοι συμπαραστάτες και συναγωνιστές είναι τα πρωτοβάθμια σωματεία και δεν θέλουμε από κανέναν «καπέλωμα», ενώ και από τους φορείς εμείς οι ίδιοι ορίζουμε την βοήθεια που χρειαζόμαστε. Στις συνθήκες που βιώνουμε, είναι αδύνατο 50 εργαζόμενοι να προχωρήσουν κάτι μόνοι τους. Η στήριξη από αλληλέγγυους και εργατικές συνελεύσεις ήταν πολύτιμη κι όσο συνεχίζεται ο αγώνας γίνεται σε όλο και πιο στέρεες βάσεις, ενώ οι αποφάσεις πάντα εκκινούν από εμάς κι έχουμε κρατήσει μακριά από εμάς την πολιτική των κομμάτων.
-Η αλληλεγγύη που εκδηλώθηκε από ποια κυρίως κομμάτια προήλθε και πόσο επηρέασε τον αγώνα σας;
Σωματεία και συλλογικότητες όπως o Σύλλογος Βιβλίου-Χάρτου, οι Άνεργοι/ες από γειτονιές της Αθήνας, ο Σύλλογος Μεταφραστών-Επιμελητών-Διορθωτών και το ομόσπονδο σχήμα των Σωματείων Βάσης και εργατικών συλλογικοτήτων (ΣΒΕΟΔ, ΣΣΜ, «Κατάληψη ΕΣΗΕΑ», ΣΥΒΑΤΕΚΤ, ΣΩ.ΒΑ κ.ά.) έχουν στηρίξει και υλικά τον αγώνα μας, κάτι πολύ σημαντικό αφού είμαστε άνεργοι και οι κινητοποιήσεις χρειάζονται κάποια χρήματα. Συν τοις άλλοις για τη Eurovision κολλήσαμε 3.000 αφίσες σε όλη την Αθήνα, κάτι που έγινε χάρη στην βοήθεια πρωτοβάθμιων σωματείων και συνελεύσεων γειτονιάς. Το πιο σημαντικό αποτέλεσμα είναι ότι πλέον συναντιόμαστε κάποιοι άνθρωποι του Metropolis, άλλοτε 10, άλλοτε 15, στηρίζοντας την δράση κάποιου άλλου σωματείου, συζητιέται δηλαδή στις συνελεύσεις μας να επιστρέφουμε την αλληλεγγύη που δεχόμαστε.
-Έχετε έρθει σε επαφή με εργαζόμενους πέρα από τα Metropolis που αντιμετωπίζουν την ίδια συνθήκη του απλήρωτου/απολυμένου με εσάς. Πώς ξεκίνησε αυτή η διαδικασία; Νιώσατε ότι είχατε κοινές εμπειρίες; Πόσο δύσκολη είναι η αγωνιστική σύνδεση παρόμοιων καταστάσεων;
Μετά την Eurovision ήρθαν σε επαφή μαζί μας απλήρωτοι εργαζόμενοι από τον όμιλο «Λυμπέρη» (περιοδικά ΜΜΕ) και την «ΗΛ.ΒΙΟ.ΚΑΤ.» (εξαρτήματα εταιρειών κινητής τηλεφωνίας), μετά από πρωτοβουλία των πρώτων, με το σκεπτικό ότι ένα κοινό μέτωπο απλήρωτων-απολυμένων θα έδινε μια καινούρια δυναμική και προοπτική στους αγώνες όλων. Έτσι βρεθήκαμε σε μια συνάντηση με τους παραπάνω που κύλησε εύκολα και γρήγορα, γιατί είχαμε την βάση των κοινών χαρακτηριστικών, ενώ είδαμε ότι τα πράγματα μοιάζουν και στην μεθοδολογία στάσης πληρωμών των εργοδοτών: αρχικά καθυστερήσεις μισθών, μετά έναντι, μετά καθόλου μισθοί, τελικά απολύσεις, είτε με πτώχευση, είτε με άρθρο 99. Βέβαια η κάθε επιχείρηση έχει τα δικά της χαρακτηριστικά, αντικειμενικά είναι πάρα πολύ δύσκολο να βρεθείς και να μιλήσεις με άλλους γι’ αυτά. Το φαινόμενο των απλήρωτων/απολυμένων εργαζόμενων στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να γίνεται καθεστώς, σε πολλές περιπτώσεις οι εργαζόμενοι παραμένουν απλήρωτοι προκειμένου να διασφαλίσουν τη δουλειά τους, δεν διαμαρτύρονται και οδηγούνται σε ένα αδιέξοδο, στην δεινή θέση του στάνταρ πλέον απλήρωτου απολυμένου/άνεργου, χωρίς αποζημίωση ή ακόμα και επίδομα ανεργίας.
Δεν ξέρουμε αν θα μπορέσει να πάει καλά ένα τέτοιο καινούριο εγχείρημα, γνωρίζουμε ότι τα παραδοσιακά συνδικαλιστικά σχήματα κοιτάνε να «καταπιούνε», να εκμεταλλευτούν κομματικά τέτοιες πρωτοβουλίες, αλλά πιστεύουμε ότι ένα κοινό μέτωπο από απλήρωτους και απολυμένους που θα μπορούσε να θέσει κοινά αιτήματα σε θεσμικό επίπεδο (π.χ. επίδομα ανεργίας, χαράτσια) θα ήταν κάτι το όποίο θα ήταν τρομερά επίκαιρο. Θα θέλαμε να κινηθεί σε ένα επίπεδο ανταλλαγής εμπειριών, τόσο στο δικαστικό όσο και στο κινηματικό επίπεδο και έπειτα να καταφέρουμε να φτάσουμε σε μια πιο πλατειά συνάντηση, να το ανοίξουμε και σε άλλα σχήματα και άτομα σε εργασιακούς χώρους. Το πώς θα πάει εξαρτάται από μια αγωνιστική διάσταση μεγαλύτερη που αναμένουμε από τον κόσμο της εργασίας. Υπάρχουν επίσης τέτοια κομμάτια σε εργοστάσια και βιομηχανίες όπου το ΠΑΜΕ ακολουθεί μια δικιά του τακτική κομματικής απομόνωσης που δυσκολεύει το να βρεθούμε μαζί. Είναι και το ζητούμενο, σε μια δεύτερη φάση, του πώς θα μπορέσουμε να μοιραστούμε έναν αγώνα που βιώνουμε με τους υπόλοιπους – είναι πάρα πολύ δύσκολο αλλά νομίζω ότι οφείλουμε να το κάνουμε. Πιθανόν στο άμεσο μέλλον αυτή η ανάγκη που δημιουργείται τώρα να μεταφραστεί και σε ανταλλαγή εμπειριών, απόψεων και ελπίζουμε κοινής δράσης.
Ιούνιος 2013
Υποβολή απάντησης