Η σίτιση στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο (ΓΠΑ) έχει εδώ και χρόνια, όπως και στα περισσότερα ΑΕΙ-ΤΕΙ, ανατεθεί σε εργολαβική εταιρία. Ωστόσο, μια σημαντική διαφοροποίηση στο ΓΠΑ είναι η ύπαρξη μιας μορφής εργαζόμενων που δεν υπάρχει παντού, των «καροτσάκηδων» (στο εξής χωρίς εισαγωγικά). Πρόκειται για φοιτητές που μαζεύουν με καρότσια τους δίσκους με τα πιάτα του φαγητού κάνοντας ένα πρώτο καθάρισμα. Η απασχόλησή τους προβλέπεται θεσμικά από τη σύμβαση που υπογράφει ο εκάστοτε εργολάβος με το πανεπιστήμιο, χωρίς ωστόσο να προβλέπεται κάποια περαιτέρω σύμβαση για τους ίδιους, για το καθεστώς εργασίας τους. Πρόκειται δηλαδή ξεκάθαρα για καθεστώς μαύρης εργασίας.
Τον προηγούμενο Σεπτέμβρη, εποχή εξεταστικής για τη σχολή, η εργολαβία της σίτισης με το πρόσχημα της μειωμένης κίνησης στη λέσχη, αποφάσισε παράτυπα να μη φωνάξει κανέναν καροτσάκια, αναθέτοντας το μάζεμα των δίσκων στις εργαζόμενες στη λάντζα. Η πλειοψηφία των καροτσάκηδων αφού έψαξαν τη σύμβαση, κινήθηκαν για την καταβολή των χρημάτων στους ίδιους και στο προσωπικό της λάντζας. Η συνέντευξη με τρεις καροτσάκηδες που ακολουθεί, σκοπό έχει να αναδείξει πώς δόθηκε ο αγώνας, αλλά και τις σχέσεις των εργαζόμενων μεταξύ τους και με τους επιβλέποντες-προϊστάμενους.
(επιμέλεια: Βενιαμίν Ντουνιάς)
Τι ανάγκες ικανοποιείς μέσω της εργασίας σου στη σίτιση;
Χ: Το βρήκα σαν ευκαιρία, ήταν 2 μεροκάματα την εβδομάδα, με τα οποία θα μπορούσα να πάρω π.χ. κανένα καφέ παραπάνω χωρίς να πάρω λεφτά από τους δικούς μου.
Υ: Επειδή τώρα νοικιάζω σπίτι μέσα στην Αθήνα, είχα μεγαλύτερη ανάγκη για αυτά τα χρήματα, για να μου καλύψουνε κάποιες βασικές ανάγκες, συμπληρωματικά με άλλες δουλειές που κάνω. Ήταν κάποια χρήματα με τα οποία θα μπορούσα να πηγαίνω στο σούπερ μάρκετ κτλ.
Ζ: Τη βρήκα σαν ευκαιρία μια δουλειά στη σχολή, από τη στιγμή που ένα μεγάλο μέρος της εβδομάδας είμαι εδώ. Είναι κάποια μεροκάματα τα οποία μπορούσα να είμαι λίγο πιο αυτόνομος σε σχέση με τους δικούς μου, να μην τους επιβαρύνω συνεχώς.
Κάνεις άλλες δουλειές παράλληλα;
Χ: Μοίρασμα φυλλαδίων όποτε τύχει, πολύ περιστασιακά όχι κάτι σίγουρο.
Υ: Κατά καιρούς με διάφορες συμβάσεις κάνω κάποιες δουλειές τύπου κηπουρική σε παιδιά ή μαθήματα σε παιδιά ή κάποια μεροκάματα σε χωράφια.
Συμμετέχεις σε κάποια πολιτική οργάνωση;
Χ: Εγώ όχι.
Υ: Στην ΕΑΑΚ και στην νΚΑ.
Ζ: Στο Στέκι Γεωπονικού.
Πόσοι καροτσάκηδες απασχολούνται στη σίτιση; Κάθε πόσο εργάζονται;
Χ: 9-10 καροτσάκηδες, δύο βάρδιες την εβδομάδα οι πιο παλιοί συνήθως, στην αρχή μία.
Τι θα θέλατε να σχολιάσετε σε σχέση με το καθεστώς εργασίας σας;
Χ: Εκτός από κάποια πίεση που υπάρχει όταν η δουλειά είναι έντονη, υπάρχουν καλές σχέσεις, δηλαδή και με τον προϊστάμενο –εκτός από κάποια προβλήματα που υπήρχαν περιστασιακά. Δεν είναι σταθερά τυπικές οι σχέσεις, είναι κομπλέ.
Υ: Αντικειμενικά είναι ένα καθεστώς μαύρης, ανασφάλιστης εργασίας. Γενικότερα, θεωρώ ότι είναι λίγα τα χρήματα για την δουλειά, για το γεγονός ότι είναι ανασφάλιστη, για το γεγονός ότι είναι στη μέση της ημέρας (13.00-16.30) και άρα σου κόβει τη δυνατότητα να δουλέψεις πριν και μετά και αυτό είναι δεσμευτικό. Με το αφεντικό δεν είναι προσωπικό το πρόβλημα, αλλά όλα τα αφεντικά κοιτάνε να κερδοφορήσουν σε βάρος των εργαζομένων.
Z: Οι σχέσεις με τον παρόντα προϊστάμενο, και κατά πάσα πιθανότητα όποιον άλλο μπορεί να περάσει από αυτήν τη θέση, είναι άκρως τυπικές. Ο συγκεκριμένος υπερασπίζεται πάντα το αφεντικό του. Παράγουμε υπεραξία, τα χρήματα που μας δίνει πιστεύω θα μπορούσανε να ήταν περισσότερα.
Οι σχέσεις μεταξύ των καροτσάκηδων πώς είναι;Υπάρχει συνεργασία, υπάρχει ανταγωνισμος; Θεωρείτε πως αλληλοβοηθιέστε για να βγει η δουλειά;
Ζ: Υπάρχουν με κάποιους καλές σχέσεις, με άλλους τυπικές, άμα ζοριστεί η δουλειά μπορεί να υπάρχει συλλογική νοοτροπία για να τελειώσει γρηγορότερα. Σε μερίδα εργαζομένων ο καθένας μπορεί να βοηθήσει τον άλλον όπως μπορεί.
Υ: Στην πλειοψηφία υπήρχε αυτό το κλίμα αλληλεγγύης και με τους σταθερούς εργαζόμενους και μεταξύ μας. Αυτά τα παραδείγματα ανθρώπων που είχαν μια παραπανίσια εξουσία υπήρχανε, όπως ένα άτομο από τους σταθερούς και δυο από τους καροτσάκηδες, είχανε μια στάση κάπως ουδέτερη, μια στάση όχι τόσο συνεργασίας και αλληλεγγύης, όμως αυτό δεν ίσχυε για τους υπόλοιπους. Θυμάμαι π.χ. και άτομο που με πήρε και μου είπε «πάρε με ένα τηλέφωνο αν θες να σε βοηθήσω να τελειώσουμε» –το έκανα κι εγώ αυτό. Ή μπορεί π.χ. και να καθαρίζαμε ο ένας το τραπέζι του άλλου αν υπήρχε πιο πολύ δουλειά, αυτό ήταν το γενικό πλαίσιο. Προφανώς, βέβαια, υπάρχουν και άτομα που προσπαθούν να σε «ρίξουνε».
Χ: Πάνω κάτω το ίδιο σκέφτομαι, έχει να κάνει με το άτομο. Αν δούλευες με άτομο που ήταν εντάξει υπήρχε συλλογική δουλειά, αλλιώς παρέμενες και ‘συ στα τυπικά γιατί δεν περίμενες και τίποτα από αυτούς.
Πώς κινήσατε αρχικά το θέμα με τις πληρωμές σας τον Σεπτέμβρη;
Ζ: Μια μερίδα καροτσάκηδων φτιάξαμε μια πρωτοβουλία η οποία είχε κάποια κοινά πλαίσια, καταλάβαμε ότι το αφεντικό είχε φάει κάποια χρήματα, και ξεκίνησε όλη αυτή η ιστορία για να πάρουν τα χρήματα οι εργαζόμενοι, γύρω στα 500-600 ευρώ από ότι υπολογίσαμε.
Υ: Κινηθήκαμε να δούμε τη σύμβαση που είχε υπογράψει η διεύθυνση του εστιατορίου με το πανεπιστήμιο, και είδαμε ότι όντως ο ισχυρισμός των σταθερών εργαζομένων πως ο εργολάβος είναι υποχρεωμένος να προσλάβει φοιτητές ίσχυε, οπότε πήγαμε λέγοντας στον προϊστάμενο πως βρήκαμε τη σύμβαση και πως είχε κάνει παρατυπία με βάση τα συμφωνηθέντα του.
Ζ: Ήμασταν 5-6 άτομα, το μεγαλύτερο μέρος των καροτσάκηδων, και του είπαμε τι προβλέπει η σύμβαση, πως έχει φάει κάποια χρήματα, πως έβαλε τις εργαζόμενες στη λάντζα να δουλεύουν διπλάσια. Κλασικά, ο προϊστάμενος άρχισε να το παίζει ανήξερος. Υπήρξε και μια υποστήριξη κάποιων μόνιμων εργαζόμενων προς το αφεντικό, του τύπου «υπάρχουν έξοδα πολλά» –όχι θερμή, αλλά υπήρξε. Τέλος πάντων, είπαμε στον προϊστάμενο πως πρέπει να φτιάξει το σχεδιάγραμμά του ώστε τα χρήματα να πάνε πίσω στους εργαζόμενους. Μας τα μάσαγε, ήταν αιφνιδιασμένος, δεν περίμενε ότι θα υπάρξει αυτή η παρέμβαση. Πάμε τελικά μετά από τρεις-τέσσερεις μέρες οι ίδιοι που πήγαμε αρχικά στο γραφείο του –ενώ το προηγούμενο σκηνικό είχε γίνει στο εστιατόριο– και τον ρωτήσαμε ποια λύση δίνει. Μας είπε με ένα ειρωνικό ύφος «δεν τα βρήκαμε»; Του λέμε ότι οι εργαζόμενοι δεν πήραν ούτε ένα ευρώ και πως πρέπει να τους δοθούν τα λεφτά.
Υ: Αυτός άρχισε την ίδια καραμέλα πως «δεν θα ξαναγίνει αυτό, θα είμαι σωστός, εμείς είμαστε φιλαράκια, εργαζόμενοι και αφεντικά δουλεύουμε για τον ίδιο σκοπό», και του απαντήσαμε πως δεν ισχύουν αυτά. Του είπαμε πως «υπάρχουν και άλλες μορφές πάλης», έτσι αφηρημένα για να τρομάξει. Τελικά, μας είπε να πάμε την επόμενη μέρα και θα το κανονίσει.
Χ: Του προτείναμε εναλλακτικές, ας πούμε αντί για τρία άτομα να δουλεύουνε τέσσερα άτομα για τόσο διάστημα, όσο χρειαστεί για να ξεπληρώσει τα μεροκάματα που χρωστάει, ή αντίστοιχα στην εξεταστική που χρειάζεται ένα άτομο να βάλει δύο άτομα την ημέρα για ένα 20ήμερο. Εν τέλει, μετά από πίεση, κατέληξε στο να πάρει δύο άτομα για δέκα ημέρες στην εξεταστική του Γενάρη και να δώσει έτσι το 50% της αποζημίωσης, και το άλλο 50% να δινόταν στις λαντζιέρισσες που κάνανε έξτρα δουλειά το διάστημα εκείνο. Τα μεροκάματα βέβαια παίζει να ήταν παραπάνω, 30 ας πούμε, εμείς καταλήξαμε στα 20, συμβιβαστικά κάπως, και τα μισά πήγαν σε εμάς και τα υπόλοιπα, 10 x 13 = 130 ευρώ, δηλαδή, πήγαν στις λαντζιέρισσες.
Ανοίξατε το θέμα και σε άλλον κόσμο της σχολής; Αν ναι θεωρείτε ότι βοήθησε κάπου; Που θα θέλατε να είχε βοηθήσει;
Y: Εδώ έρχεται αυτό που του είπαμε ότι θα πάρει και άλλες μορφές πάλης ο αγώνας. Ανοίξαμε το θέμα αυτό στη γενική συνέλευση, έγινε και μια ερώτηση σε καθεστωτικές δυνάμεις, οπότε υπήρξε και μια προσπάθεια να γνωστοποιηθεί και στο φοιτητικό σύλλογο. Στην πρώτη φάση δεν βγάλαμε κάποιο κείμενο, ανοίχτηκε όμως σαν κατάσταση αυτό που συνέβαινε μέσα στο Γεωπονικό, και από ‘κει και πέρα μιλήσαμε και με ανθρώπους κατ’ ιδίαν.
Χ: Πέρα από τη συνέλευση ή από φιλικά πρόσωπα δεν νομίζω ότι το είπαμε πουθενά αλλού.
Ζ: Εγώ το είχα πει και στη συνέλευση του Στεκιού που είμαι, και σε διάφορα άτομα που θεωρούμε περιφέρεια, και αν υπήρχε αντίδραση από το αφεντικό και δεν μας έδινε τα λεφτά θα υπήρχε κόσμος που θα έτρεχε το θέμα με διάφορες μορφές αγώνα.
Υ: Προφανώς, αντίστοιχα και ‘γω είχα μιλήσει με το σχήμα του ΑΝΑΧ και είχαμε πάρει απόφαση να το τρέξουμε αν συμβεί κάτι.
Ζ: Υπήρχε ένας κόσμος από πίσω που ό,τι και να γινόταν θα μας υποστήριζε, σε ό,τι πράξη και να κάναμε. Το ήξερε ένας κόσμος παραπάνω που ασχολιότανε με το θέμα. Κάποιοι άνθρωποι που καταλαβαίνανε κάποια πράγματα παραπάνω και το ψάχνανε το ξέρανε. Ορισμένες παρατάξεις δεν περιμέναμε, ούτως ή άλλως, ότι θα μας υποστηρίξουν.
Παρατηρείτε κάποια αλλαγή στις συνθήκες εργασίας σας μετά από τη διεκδίκηση αυτή;
Ζ: Μετά από τη διεκδίκηση των χρημάτων, που ήταν νίκη που πήραν οι καροτσάκηδες, υπήρξε μια καθημερινή στοχοποιήση των εργαζομένων που τρέξανε τον αγώνα και υπήρχαν καθημερινές απειλές ότι θα μας διώξουνε. Σε εμένα και τον Υ συνεχώς έλεγαν ότι πάμε αργά, ότι αυτή δεν είναι δουλειά για όλους, ότι πρέπει να καθαρίζουμε τους δίσκους και τα πιάτα καλά κτλ. Υπήρχε ένας πόλεμος ανάμεσα στους εργαζόμενους, οι οποίοι μπορεί να ήταν και βαλτοί από το αφεντικό. Τόσο από το άτομο που ήταν υπεύθυνο για τους καροτσάκηδες, όσο και από μια εργαζόμενη στη λάντζα, για χάρη της οποίας βγάλαμε τη φάτσα μας έξω και είπαμε για τα λεφτά που έφαγε η εργολαβία. Διεκδικήσαμε κάποια χρήματα που είχε δουλέψει, βοηθήθηκε και δεν το εκτίμησε. Το αφεντικό μπορούσε να μας διώξει γιατί ούτε σύμβαση έχουμε ούτε τίποτα, μπορούσε να πει «εσείς οι 6 που διεκδικείτε τα λεφτά φύγετε, θα πάρω άλλους 6, το Γεωπονικό έχει τόσους χιλιάδες φοιτητές». Εκτεθήκαμε και ζητήσαμε τα λεφτά και για τους μόνιμους και υπήρξαν κάποιες απειλές.
Χ: Αυτό εγώ πιστεύω ότι είναι στο χαρακτήρα της συγκεκριμένης εργαζόμενης, δεν νομίζω να ήταν κατευθυνόμενο γιατί εγώ δεν είχα τέτοια μεταχείριση.
Υ: Απέναντι σε μένα πάντως υπήρχαν διάφορα περιστατικά. Μια φορά είχα αργήσει 1-2 λεπτά και μια άλλη δεν είχα καθαρίσει τα τραπέζια, και τις 2 φορές η υπεύθυνη στα καρότσια μου έλεγε ότι θα πάρω πόδι. Φτάσαμε στο σημείο να μου λέει να μαζεύω κόκαλα για τα σκυλιά της, της είπα θα μαζέψω κάνα κοκαλάκι άμα τύχει, δεν έχω πρόβλημα. Μετά από 5 λεπτά μου λέει «σε είδα να πετάς ένα κόκκαλο, να…» και ότι αν δεν μαζεύω κόκαλα θα με διώξει. Την έβρισα και μετά ξεκίνησε μια διαδικασία να ψάχνουν για αντικαταστάτη μου, να λένε ότι θα δουλεύω ένα μεροκάματο την εβδομάδα μέχρι να βρεθεί κάποιος.
Χ: Η κατάσταση αυτή ξεκίνησε το εαρινό εξάμηνο, η κοπέλα που ήταν υπεύθυνη για το πώς θα δουλεύουν οι καροτσάκηδες έφυγε, οπότε την αντικατέστησε η καινούργια, η οποία το πήρε πάνω της με τη μια. Αρκετές εβδομάδες έβαλε στον εαυτό της ή και στον φίλο της τρίτο μεροκάματο ενώ μπορούσε να το πάρει το παιδί που κάνει μόνο ένα. Άρχισε να παίρνει την εξουσία πολύ πάνω της κι έτσι άρχισαν οι διαταγές στον Υ, και εμένα μου λέγε να μαζεύω τα κόκαλα απλά εγώ δεν ασχολιόμουνα πολύ μαζί της. Στον Υ που έβλεπε ότι την παίρνει λίγο παραπάνω άρχισε τις απειλές ότι θα τον διώξει. Όλα αυτά όμως ήταν από το κεφάλι της, δεν ήταν κατευθυνόμενα.
Υ: Εγώ έχω μια άλλη εντύπωση, ότι δεν ήταν θέμα χαρακτήρα ή προσωπικό. Παίζει κι αυτό το στοιχείο, αλλά πηγάζει και από το αφεντικό. Όταν ο προϊστάμενος έμαθε το περιστατικό δεν την καθαίρεσε από τα καθήκοντά της. Ίσα-ίσα, όταν δημοσιοποιήθηκε το θέμα με γραπτό λόγο, τότε μόνο αυτός είδε ότι δεν τον παίρνει και άρχισε να αναδιπλώνεται και να τα μασάει. Το κυριότερο ήταν η σύμβαση. Μετά, στο 2ο γύρο που αρχίσαμε να έχουμε πιο υψηλούς στόχους, μπήκε το θέμα της σύμβασης, διότι αυτός μπορεί να μας φέρνει και να μας διώχνει όποτε θέλει. Άμα έχουμε μια σύμβαση υπάρχει ένα καθεστώς πιο προστατευμένο, δεν μπορούν να σε διώξουν όποτε θέλουν, άμα το κάνουν θα πρέπει να σου δώσουν αποζημίωση.
Πείτε παραπάνω πράγματα για το δεύτερο γύρο κινητοποιήσεων…
Υ: Ξεκίνησε από το περιστατικό με τα κόκαλα που απείλησε ότι θα με διώξει, και μετά σε συνεννόηση με το σχήμα του ΑΝΑΧ που συμμετέχω μπήκαμε σε μια διαδικασία να βγάλουμε καταγγελία, να κολλήσουμε Α0 έξω από τη σίτιση και την πρυτανεία και σε όλα τα αμφιθέατρα… Μετά αυτός άρχισε να αναδιπλώνεται, να με παίρνει τηλέφωνο στο κινητό μου και να μου λέει «τι τρέλες είναι αυτές που κάνεις, σε παρακαλώ κατέβασε τα όλα αυτά τα κείμενα, με έχεις εκθέσει, γιατί δεν ήρθες να μου μιλήσεις». Δεν μπορούσα να το κάνω φυσικά αφού με απέλυσε, όμως εκείνος κατηγορούσε την υπεύθυνη των καροτσάκηδων για αυτό, προφανώς και ήξερε τι γίνεται στο «μαγαζί του». Άρχισε να με παρακαλάει να γυρίσω, μου υποσχόταν καλύτερες συνθήκες κτλ… Εγώ δεν επιθυμούσα να επιστρέψω σε αυτή τη δουλειά γιατί με είχε φθείρει πολύ ψυχολογικά, ήταν και δύσκολη. Πρότεινα λοιπόν στους συναδέλφους να διεκδικήσουν κάποια πράγματα αφού αυτός αναδιπλωνόταν. Είναι θέμα δικό τους το τι θα γίνει στο μέλλον. Υπάρχουν δυνατότητες για αύξηση των μεροκάματων. Ο τύπος με παρακάλαγε ευθέως να μην πάω στην επιθεώρηση εργασίας, σε ατομικό βεβαίως επίπεδο, αυτό δηλαδή που κάνουν τα αφεντικά πάντα όταν δεν μπορούν να σε πάρουν με το μέρος τους. Έλεγε ότι θα μου δώσει μεγαλύτερο μισθό θα με ασφαλίσει, θα πάρω ό,τι θέλω αρκεί να μην πάω στην επιθεώρηση εργασίας…Οπότε δείχνει μια τάση ότι αν η πίεση είναι οργανωμένη τα παιδιά μπορούν να πετύχουν και καλύτερο μεροκάματο και ασφάλιση και πολλά άλλα… Πρέπει να πάρει πιο αναβαθμισμένα χαρακτηριστικά ο αγώνας, να μην μείνει στη μάχη ενάντια π.χ. στο έξτρα 10λεπτο, στο πόσο να σκουπίζεις κτλ… Η θεματολογία πρέπει να αναβαθμιστεί, να είναι πιο επιθετική.
Έχετε να προσθέσετε κάτι αναφορικά με τις σχέσεις μεταξύ σας και με το μαγειρικό προσωπικο;
Ζ: Δεν έχει αλλάξει κάτι μεταξύ μόνιμων και ημι-μόνιμων. Τυπικές είναι οι σχέσεις, δεν έχουν γίνει και κουβέντες να καταλάβουμε τι πιστεύουν οι μόνιμοι εργαζόμενοι.
Υ: Όταν αποφάσισα να φύγω από τη δουλειά με πήραν τηλέφωνο κάποιες λαντζιέρισσες και μου είπανε «θα είμαστε δίπλα σου για ό,τι θέλεις»… Υπάρχει μια εγγύτητα και σήμερα όταν πηγαίνω να φάω στη λέσχη ως φοιτητής, υπάρχουν σχέσεις φιλικές. Με τον προϊστάμενο και μεμονωμένα άτομα προσκολλημένα σε αυτόν δεν μιλάω και ούτε θέλω να μιλάω.
Θέλετε να πείτε κάτι άλλο;
Ζ: Ο εργολάβος του Γεωπονικού έχει κάνει κέτερινγκ και στη Βουλή, και στη Νέα Δημοκρατία, σε μπάτσους… Δεν είναι κανένας τυχαίος, ξεκίνησε από μια μικρή εταιρία κέτερινγκ και έχει εξαπλωθεί σε όλη την Ελλάδα. Έχει γενικά αρκετές άκρες.
Υ: Συνεχίζοντας αυτό το συλλογισμό θέλω να πω ότι δεν πρέπει να βλέπουμε την κατάσταση στο εστιατόριο με βάση μεμονωμένα μικρά περιστατικά. Η μεγάλη εικόνα είναι ότι υπάρχει ένας εργολάβος, παίρνει την υπεραξία μας, και πρέπει πάνω σε αυτή τη βάση να καθορίζονται οι αγώνες, όχι σε μικρο-αιτήματα, αλλά σε αναβαθμισμένη και επιθετική ένταση. Εφόσον ο τύπος αναδιπλώνεται διαρκώς, πρέπει να τον πατήσουμε όσο γίνεται.
Υποβολή απάντησης