«Σταμάτα να μιλάς για τις ζωές άλλων μωρό μου…»

Πριν από λίγους μήνες μας στάλθηκε από συντρόφους στην Θεσσαλονίκη με σκοπό να δημοσιευθεί στο site μας μια προκήρυξη με τίτλο “Σταμάτα να μιλάς για τις ζωές άλλων μωρό μου” και υπογραφή “Κάποιοι που αρνούνται να δουν τους αγώνες μιας γενιάς να γίνονται «δεδομένα», σκαλοπάτια για καριέρες πανεπιστημιακών και μη”. Παρά τις διαφορετικές εκτιμήσεις αναφορικά με τις απόψεις που κατατίθενται στο συγκεκριμένο κείμενο, θεωρούμε ότι θέτει κάποια ζητήματα σημαντικά για το ανταγωνιστικό κίνημα. Ανάμεσα σε αυτά περιλαμβάνονται το ποιος γράφει την ιστορία ενός κινήματος, το ποια η σχέση της πολιτικής δέσμευσης κάποιου με την επαγγελματική του δραστηριότητα, το ποια είναι εκείνα τα χαρακτηριστικά της πολιτικής κριτικής που συμβάλλουν στην προώθηση των κινηματικών διαδικασιών. Ωστόσο συλλογική άποψη της διαδικασίας είναι ότι ο χαρακτήρας του κειμένου (λιτό, ελλιπής αναφορά γεγονότων, διολίσθηση στο λίβελο, κ.α.) δεν βοηθάει αφενός να τεθούν με τρόπο ουσιαστικό και κατανοητό από ανθρώπους που δεν συμμετείχαν στα γεγονότα τα οποία αναφέρει, ούτε αποτέλεσαν μέρος της ιστορίας που θέλει να κρίνει, αφετέρου δεν προάγει συνθήκες διαλόγου ανάμεσα στους συντρόφους που παρακολουθούν τη δραστηριότητα μας. Εμείς παρ’ όλα αυτά, επειδή θέλουμε ν’ ανοίξει ο διάλογος για τα παραπάνω, δημοσιεύουμε την προκήρυξη μαζί μ’ ένα διευκρινιστικό κείμενο που μας έστειλαν οι σύντροφοι. Μπορείτε να κατεβάσετε και σε μορφή pdf το κείμενο από εδώ.

Συνέλευση για την Κυκλοφορία των Αγώνων

«Σταμάτα να μιλάς για τις ζωές άλλων μωρό μου…»

Συχνά μιλούν και με διδάσκουν

σα να ‘σαν δράστες μαζί και θεατές

για γεγονότα που δεν έζησαν

για πράγματα που γνώρισαν από μακρυά

για σπίτια που δεν τα κατοίκησαν

για φίλους που πέθαναν προχτές

κι όμως χαμένους από χρόνια

για γυναίκες που ποτέ δεν φαντάζεται

πως κάποτε ήταν ωραίες

Στο τέλος όλα μου φαίνεται σαν να υπήρξαν

σε άλλη παράσταση με άλλο σκηνικό

κ’ αφήνομαι να τα ξαναμαθαίνω

στη σύγχρονη, καινούργια τους διδασκαλία.

Έφτασε στα χέρια μας μέσω συντρόφων η Διδακτορική Διατριβή: “Πολιτικές και πολιτισμικές διαστάσεις των κοινωνικών κινημάτων: Η περίπτωση του ανταγωνιστικού κινήματος στην Ελλάδα (1974-1998)” του Nikos Souzas http://uoa.academia.edu/nikossouzas

Η διατριβή αυτή παρουσιάζεται σήμερα 17/6/2015 στο 5ο Ελευθεριακό Φεστιβάλ Βιβλίου Θεσσαλονίκης ως βιβλίο με τίτλο: «Σταμάτα να μιλάς για θάνατο μωρό μου. Πολιτική και κουλτούρα στο ανταγωνιστικό κίνημα στην Ελλάδα (1974-1998)» από τις Ελευθεριακές εκδόσεις «Ναυτίλος». Την αγωνία μας να πάρουμε απαντήσεις σε σχέση με τα: α) από πότε Ελευθεριακές Εκδόσεις εκδίδουν Διδακτορικές Διατριβές εργασίες δηλαδή προσωπικής ανέλιξης στην Πανεπιστημιακή ιεραρχία του συγγραφέα τους (το University έκλεισε;) και β) τι θέση έχουν όλα αυτά σε Ελευθεριακά Φεστιβάλ Βιβλίου (ο Ιανός έκλεισε;), την αγωνία μας λοιπόν την ξεπερνούν η αγανάκτηση και η οργή μας για αυτά αλλά και για τα παρακάτω.

Προφανώς και δεν πρόκειται για την κατάθεση μιας προσωπικής μαρτυρίας. Είναι μια προσπάθεια από κάποιους (επιβλέποντες, επιβλεπόμενους και λοιπούς) να αφηγηθούν και να σχολιάσουν την ιστορία μιας σειράς ρήξεων. Προσπάθεια που επιχειρεί, ενδεδυμένη και με τη Λεοντή της Πανεπιστημιακής αυθεντίας, να διατηρήσει μια επίφαση ουδετερότητας και αντικειμενικότητας της αφήγησης¹.

Η αφήγηση βέβαια δεν είναι καθόλου ουδέτερη και αντικειμενική.

Πρώτα από όλα η διήγηση προέρχεται από ένα περιβάλλον ανελευθερίας. Αυτοί που εδώ διηγούνται δεν είναι αυτόνομοι διανοητικοί παραγωγοί (διανοούμενοι), ούτε φορείς κάποιας πολιτικής ή άλλης άποψης, ώστε να σχολιάσουμε μόνο τα αποτελέσματα της εργασίας τους. Είναι Ακαδημαϊκοί! Έχουν δηλαδή αποδεχτεί την ένταξη της διαδικασίας παραγωγής θεωρίας στην Ακαδημαϊκή ιεραρχία, μια εξίσου εξευτελιστική ιεραρχία με όλες τις ιεραρχίες της μισθωτής εργασίας, ένας χώρος φυλακή του ελεύθερου πνεύματος. Η αποδοχή αυτή δεν γίνεται βέβαια χωρίς ιδιοτέλεια, ο τίτλος του διδάκτορα με τις πιθανότητες προσωπικής ανέλιξης είναι το επιστέγασμα.

Η χρησιμότητα της κωλοτούμπας

Μήπως εκείνοι που λάκισαν

στους δύσκολους καιρούς

έκαναν καλά;

Κάποιοι έπρεπε να περισωθούν

για να μιλάνε σήμερα

μνημονεύοντας ενίοτε και μας

έστω παραποιημένους

Αυτοί που εδώ διηγούνται αποτελούν κομμάτι αυτής της γενιάς και διηγούνται αυτή τη γενιά για να δικαιώσουν εκ των υστέρων τις επιλογές τους, ακαδημαϊκές και όχι μόνο.

Ας κάνουμε ξεκάθαρες πρώτα όμως τις δικές μας αφετηρίες: συλλογικοποιηθήκαμε και συνειδητοποιηθήκαμε μέσα στο ρεύμα των αρνήσεων του τέλους της δεκαετίας του 80, καταλήψεις σπιτιών, κατειλημμένοι αυτοδιαχειριζόμενοι χώροι, αυτοδιαχειριζόμενη κοινωνική ραδιοφωνία, αυτοδιαχειριζόμενη μουσική σκηνή μέσα στα μεγάλα συγκρουσιακά γεγονότα της εποχής: Κατάληψη Φιλοσοφικής που ακολουθεί την αθώωση Μελίστα, συγκρούσεις που ακολουθούν την δολοφονία Τεμπονέρα, τις απαντήσεις στην καταστολή που έδωσε στα 1995 ο Ελευθεριακός χώρος της Θεσσαλονίκης…

Μαζί με μεγάλο κομμάτι αυτού του κινήματος επιλέξαμε, συνειδητοποιώντας τις αρνήσεις μας, να κάνουμε και τις επιλογές που τους αντιστοιχούσαν.

Επιλέξαμε την πράξη στον δρόμο και την καθημερινότητα. Επιλέξαμε να μην κάνουμε τις αλήθειες μας μια στιγμή του ψέματός τους. Ξεκόψαμε, πληρώνοντας βαρύ κόστος, από τον κόσμο των ΜΜΕ, της μουσικής βιομηχανίας, του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος…

Ένα κομμάτι συντρόφων, αλλά και «συντρόφων», δεν έκανε αυτές τις επιλογές. Η ιστορία τους δεν μας αφορά. Όταν έρχονται όμως να διηγηθούν τη γενιά των αρνήσεων άνθρωποι που με τις κολοτούμπες τους έδρασαν άμεσα αντίθετα σε αυτές, αισθανόμαστε υποχρεωμένοι να παρέμβουμε.

Όταν άνθρωποι που, όταν τα πράγματα στρίμωξαν, έγιναν δημοσιογράφοι και περιέθαλψαν δημοσιογράφους, έκαναν συναυλίες με ό,τι απολειφάδι της κυρίαρχης κουλτούρας υπήρχε εύκαιρο, όταν αυτοί οι άνθρωποι προσπαθούν να στρατωνίσουν την ελεύθερη σκέψη μακριά από τις διαδικασίες του αγώνα, σε ένα χώρο διανοητικής υποτέλειας όπως το πανεπιστήμιο, τότε δεν υπάρχει χώρος για σιωπή.

Φτύνουμε τη διήγησή τους, κομμένη και ραμμένη στην πορεία τους, όπως φτύσαμε όλες εκείνες τις «επιλογές» τους.

Η ιστορία μας δεν υπάρχει στα διδακτορικά τους.

Κάποιοι που αρνούνται να δουν τους αγώνες μιας γενιάς να γίνονται «δεδομένα», σκαλοπάτια για καριέρες πανεπιστημιακών και μη

Διευκρινιστικό κείμενο

Μιλάμε ως κομμάτι των αγώνων της περιόδου 1989 – 1998, περίοδο στην οποία αναφέρεται το διδακτορικό του Κου Σούζα. Κομμάτι δηλαδή των καταλήψεων στέγης (Πανδώρα), των κατειλημμένων στεκιών (στέκι στην Παλιά ΦΛΣ), της αυτοδιαχειριζόμενης κοινωνικής ραδιοφωνίας (ρ.Ουτοπία) και του ευρύτερου αντιεξουσιαστικού κινήματος της εποχής (κατάληψη φιλοσοφικής για την αθώωση Μελίστα, καταλήψεις σχολείων και τα γεγονότα που ακολούθησαν την δολοφονία του Νίκου Τεμπονέρα, Νοέμβρης 1995 και τα γεγονότα που ακολούθησαν την προφυλάκιση των «τριών της Καμάρας», τα γεγονότα στα Ίμια και τον αντιπατριωτικό αγώνα που αναπτύχθηκε στη Θεσσαλονίκη, την καταστολή που ακολούθησε (υπόθεση Καμμένου…) Στηρίξαμε τον συγκεκριμένο χώρο και τα συγκεκριμένα εγχειρήματα με την καθημερινή μας δράση, αλλά και υπερασπιζόμενοι αυτά τόσο απέναντι στην καταστολή, τους μπάτσους, τους δικαστές… ως διωκόμενοι – κατηγορούμενοι, όσο και απέναντι σε αυτούς που ήθελαν να τα μετατρέψουν σε ανώδυνες συνιστώσες του συστήματος!

Η τοποθέτησή μας δεν έχει μουσειακό χαρακτήρα. Θεωρούμε ότι οι αγώνες εκείνης της εποχής εμπεριέχονται στους αγώνες του σήμερα και θεωρούμε ότι η προσπάθεια παραποίησης της ιστορίας μιας εποχής είναι προσπάθεια παραποίησης των αγώνων του σήμερα.

Το πρώτο σκέλος της κριτικής μας αφορά την άρνηση μας να νομιμοποιήσουμε – αποδεχτούμε κινηματικά το ακαδημαϊκό περιβάλλον ως τόπο παραγωγής κινηματικής θεωρίας – ιστορίας.

Οι λόγοι μας απλοί και κατανοητοί: το ακαδημαϊκό περιβάλλον, ως ένα ιεραρχημένο περιβάλλον, είναι ένα περιβάλλον ανελευθερίας. Η σχέση που γεννιέται με τον εργοδότη/προϊστάμενο και η προοπτική της καριέρας, υποτάσσει και τον επιβλεπόμενο διδακτορικό στον επιβλέποντα καθηγητή (που με τη σειρά του είχε υποταχτεί και υποτάσσεται σε αντίστοιχες ιεραρχίες).

Νομίζουμε ότι και στο αρχικό μας κείμενο είμαστε σαφείς ώστε να μη χρειάζεται να εξηγήσουμε κάτι πάνω σε αυτό, εκτός ίσως από το ότι κάποιος θα πρέπει να παρατηρήσει το όνομα της μίας εκ των επιβλεπόντων καθηγητών του διδακτορικού!

Έτσι θα γίνει ίσως πιο εύκολα αντιληπτό το δεύτερο σκέλος της κριτικής μας: ολόκληρη η ιστορία της περιόδου και ειδικότερα της αυτοδιαχειριζόμενης κοινωνικής ραδιοφωνίας, ξαναγράφεται από την επιβλέπουσα και τον επιβλεπόμενο, έτσι ώστε να ταιριάζει με τις… καθόλου κινηματικές επιλογές ενός περιβάλλοντος!

Ενδεικτικά αναφέρουμε κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα:

Η αποχώρηση όλου του κινηματικού κομματιού της Κιβωτού, με βάση τα γεγονότα της κατάληψης Θεολογικής το 1994, καταγγέλλοντας το εναπομείναν κομμάτι ως μη κινηματικό… η υπαναχώρηση της Κιβωτού στα αντιεμπορευματικά χαρακτηριστικά των εκδηλώσεων και η συνεργασία ξανά με εμπορικά συγκροτήματα (Mode Plagal…)… η κάλυψη από την Κιβωτό της στάσης των μελών της που δικάζονταν (μετά από την εισβολή των ΜΑΤ στο στούντιο) και που, για να γλιτώσουν την ποινή, διαχώρισαν τη θέση τους από τους υπόλοιπους δικαζόμενους που, υπερασπιζόμενοι τις κοινές επιλογές καταδικάστηκαν… η (και τότε και τώρα) παροχή πολιτικής κάλυψης στην επιβλέπουσα καθηγήτρια (για όσους δεν γνωρίζουν ήταν και η ίδια μέλος του Ράδιο Κιβωτός), η οποία το ίδιο διάστημα που το «αλήτες ρουφιάνοι δημοσιογράφοι» ήταν η κεντρική επιλογή της αυτοδιαχειριζόμενης κοινωνικής ραδιοφωνίας και ευρύτερα του ελευθεριακού χώρου, επέλεγε να δουλεύει ως ανταποκρίτρια δημοσιογράφος στο BBC για μεγάλο εμπορευματικό ραδιόφωνο… Όλα τα παραπάνω, ενδεικτικά, είναι μόνο κάποια από τα σημεία που η συγκεκριμένη διήγηση εξαφανίζει, την ίδια στιγμή που όλοι όσοι εμπλεκόντουσαν στα συγκεκριμένα εγχειρήματα γνωρίζουν!

Τα γεγονότα λοιπόν περιστέλλονται και διαστέλλονται, η πραγματικότητα ανασκευάζεται και συσκευάζεται, άλλες πηγές γίνονται θέσφατα και άλλες αποσιωπούνται.

Δεν αναφερθήκαμε και δεν αναφερόμαστε, δεν αντικρούσαμε και δεν ανασκευάσαμε όλα τα ψευδή ανακριβή και κατασκευασμένα στοιχεία του διδακτορικού πονήματος του Κου Σούζα. Ο λόγος απλός και κατανοητός ελπίζουμε: δεν μπαίνουμε, για λόγους που λιτά εκθέσαμε, σε κανένα διάλογο με ακαδημαϊκά περιβάλλοντα.

Ο λόγος που σας αποστάλθηκε το κείμενο ήταν για να αντιμετωπιστεί η προσπάθεια που είδαμε να πραγματοποιείται στο να λάβει το συγκεκριμένο διδακτορικό κινηματικό πρόσημο, (έκδοση από κινηματικό (;) εκδοτικό οίκο, παρουσίαση σε αντιεξουσιαστικά φεστιβάλ…) να εμφανιστεί δηλαδή ως καταγραφή «από τα μέσα» μιας εποχής.

Σημείωση: