Η ακόλουθη συνέντευξη έγινε στον Andrew Ross, από την Anna Curcio και τον Gigi Roggero το Δεκέμβρη του 2011 και μπορεί να βρεθεί εδώ.
Μέσα σε ποιες συνθήκες κατέστη δυνατή η ανάδυση του Occupy Wall Street και με ποιους τρόπους μετασχηματίζει την Αμερικάνικη κοινωνική κατάσταση;
Τα αυθόρμητα πολιτικά γεγονότα είναι δυνατόν να συμβούν ανά πάσα στιγμή, αν και δεν είναι εύκολο να προβλέψεις πού και πότε θα πυροδοτηθούν. Νομίζω ότι αν το κίνημα Occupy είχε ξεπηδήσει ένα χρόνο ή έξι μήνες νωρίτερα, δεν θα είχε μαζικοποιηθεί και διαδοθεί με τον ίδιο τρόπο. Ένας παράγοντας ήταν η “αργοπορία” στα κινηματικά πράγματα των ΗΠΑ – πότε, αναρωτιόμασταν όλοι, θα αρχίσουμε να βλέπουμε και στην Αμερική τις παγκόσμιες κοινωνικές αντιδράσεις; Ένας δεύτερος παράγοντας ήταν η, έντονη πλέον, λαϊκή απέχθεια προς την μονοπώληση της πολιτικής σφαίρας από την Wall Street. Λίγες μόλις εβδομάδες πριν την κατάληψη, ο Doug Henwood και η Liza Featherstone έστειλαν κάποιες προσκλήσεις σε συγκεκριμένους αριστερούς νεοϋορκέζους για μια συζήτηση με τίτλο “Γιατί Να Ασχοληθούμε Άλλο;”. Η συζήτηση αυτή είχε σκοπό να επικοινωνήσει, ή να κατευνάσει, τα αισθήματα απόγνωσης που διακατείχαν πολλούς από μας όσον αφορά το τι μέλλει γενέσται εδώ πέρα. Δε χρειάζεται καν να αναφέρω ότι η ψυχολογία μας έκανε στροφή 180 μοιρών κατά τους τελευταίους μήνες. Ζω στις ΗΠΑ εδώ και 30 χρόνια και δεν έχω ξαναδεί τίποτα που να πλησιάζει την ορμή και τη δυναμική του σημερινού κινήματος. Αυτά τα 30 χρόνια ανήκαν όλα στη Wall Street, τα επόμενα 30 μπορούν και πρέπει να ανήκουν σε μας αν το κίνημα Occupy καταφέρει να διατηρήσει την ενέργεια και την δημιουργικότητά του.
Ο τρόπος που και εγώ ο ίδιος μπήκα στο κίνημα δεν παρουσιάζει καμία ιδιαιτερότητα. Κινητοποιήθηκα αρχικά ως περίοικος – μένω κοντά στο πάρκο Zuccoti – και γρήγορα μετατράπηκα σε συμμετέχοντα – μέσα από τις πρώτες μαζικές πορείες και την ομάδα εργασίας για την εκπαίδευση – και αργότερα σε συνδιοργανωτή της πρωτοβουλία για το θέμα των φοιτητικών δανείων. Όπως και πολλοί γνωστοί μου, χώθηκα με τα μπούνια στο κίνημα πολύ εύκολα και φυσικά, έτσι όπως θα ‘πρεπε να ‘ναι κάθε εμπειρία εμπλοκής με ένα κίνημα.
Πολλοί αναφέρονται στο OWS ως ένα απρόβλεπτο γεγονός. Αλλά υπήρξαν αρκετοί πρόσφατοι αγώνες που δημιούργησαν το ιστορικό φόντο του κινήματος: για παράδειγμα οι απεργίες στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και τις δημόσιες μεταφορές το 2005. Πιστεύεις ότι στο OWS πραγματοποιείται μια διαδικασία συνάντησης και ζύμωσης πολιτικών πρακτικών και υποκειμενικοτήτων ή ότι κυριαρχούν κάποια ριζικά καινούρια χαρακτηριστικά;
Υπάρχουν πολλά διαφορετικά περιεχόμενα που διαχέονται μέσα στις δομές και το λόγο του Occupy – πρώτα και κύρια το κίνημα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση. Όσον αφορά τους εργατικούς αγώνες, πιστεύω ότι η αλληλεγγύη που έδειξαν τα συνδικάτα της πόλης προς τους υποτιμημένους εργάτες του πανεπιστημίου υπήρξε ένα σημαντικό υπόβαθρο. Όσον αφορά τα καινούρια χαρακτηριστικά, σίγουρα ο συλλογικός προβληματισμός πάνω στο ζήτημα του χρέους αποτελεί βασικό κομμάτι του κινήματος. Η αντιμετώπιση του εκβιασμού του χρέους ήταν για τις χώρες του Νότου η καθημερινότητα των τελευταίων 30 χρόνων. Μέσα στα τελευταία χρόνια, οι συνέπειες αυτού του εκβιασμού χτύπησαν στην καρδιά του παγκόσμιου Βορρά. Είναι το παράδειγμα της κότας που επιστρέφει να κουρνιάσει στο κοτέτσι, όπως το είχε θέσει παλιότερα ο Malcolm X.
Ποια είναι η σύνθεση του κινήματος με όρους τάξης και φυλής, ή και ηλικίας; Ποιες είναι οι μορφές οργάνωσης και επικοινωνίας που αναδύονται εντός του;
Η σύνθεση των πρώτων καταληψιών ήταν κάπως περιορισμένη – ήταν κυρίως μορφωμένοι λευκοί νέοι και νέες, αρκετοί απ’ τους οποίους είχαν συμμετάσχει στο κίνημα της αντι-παγκοσμιοποίησης. Για πολλούς βέβαια ήταν η πρώτη πολιτική διαδικασία που συμμετείχαν. Έπειτα υπήρχαν κάποιοι “ταξιδιώτες”, χωρίς απαραίτητα πολιτικά κίνητρα, που κοιμούνταν στο πάρκο από την αρχή της κατάληψης. Αυτή την στιγμή, παρόλα αυτά, η κινηματική σύνθεση είναι πολύ πιο πλούσια – τα συνδικάτα της πόλης εμπλέκονται όλο και περισσότερο, συμμετέχουν πλέον άνθρωποι κάθε ηλικίας και η ομάδα εργασίας των έγχρωμων καταληψιών έχει κάνει πολύ σημαντική δουλειά. Η αμεσοδημοκρατική διαδικασία της γενικής συνέλευσης αποτελεί το βασικό οργανωτικό κύτταρο του κινήματος και έχει ήδη αρχίσει να δημιουργεί κάποια ρήγματα στον παραδοσιακό τρόπο κοινωνικής οργάνωσης. Για παράδειγμα κάποια λύκεια της πόλης έχουν αντικαταστήσει τις αντιπροσωπευτικές δομές των μαθητικών διαδικασιών με την οριζόντια διαδικασία της γενικής συνέλευσης. Έχει αποδειχτεί πιο μεταδοτικό απ’ ότι περιμέναμε. Είναι κάτι που ενθαρρύνει τη διάχυση της αυτονομίας, μιας και κάθε ομάδα μπορεί να δημιουργήσει τη δική της συλλογική διαδικασία (και υπάρχουν πλέον πολλές στη Νέα Υόρκη). Μ’ αυτόν τον τρόπο η πρόσωπο-με-πρόσωπο διαδικασία λήψης αποφάσεων αλληλοσυμπληρώνεται με την διάχυση της πληροφορίας μέσω των κοινωνικών δικτύων που χρησιμοποιούν οι αγωνιζόμενοι. Για την ακρίβεια, θα έλεγα ότι η ισορροπία μεταξύ της άμεσης επικοινωνίας και της χρήσης των κοινωνικών δικτύων είναι κεντρικό στοιχείο του κινήματος.
Η ιδιωτικοποίηση και η επιχειρηματικοποίηση της πρόνοιας και των κοινωνικών αναγκών (εκπαίδευση, στέγαση, υγεία, μεταφορές) καταλαμβάνουν κεντρικό ρόλο μέσα στους σημερινούς αγώνες σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην Ευρώπη επίσης εμφανίζεται η προτροπή για “κοινωνική στάση πληρωμών” εκ μέρους των εργατών, των επισφαλών, των ανέργων. Ακούγεται αρκετά παρόμοιο με το δικός σας σύνθημα “Δεν Μπορούμε, Δεν Θέλουμε, Δεν Πρόκειται Να Πληρώσουμε”. Θέλεις να εξηγήσεις τι είναι η καμπάνια για την άρνηση των φοιτητικών δανείων;
Απ’ την αρχή ακόμα, το ζήτημα των φοιτητικών δανείων είχε τεθεί εμφατικά τόσο στο OWS όσο και σε άλλες διαδικασίες του κινήματος. Με τον George Caffentzis και τη Silvia Federici οργανώσαμε εκδηλώσεις για τα φοιτητικά δάνεια στο OWS από τα μέσα του Οκτώβρη. Απευθύναμε ένα κάλεσμα σε αγωνιστές και αγωνίστριες για τη δημιουργία μιας ομάδας εργασίας που θα συνέδεε το ζήτημα με την συνολικότερη δομή και κρίση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Η κεντρική μας παραδοχή ήταν ότι τα πανεπιστήμια των ΗΠΑ όλο και περισσότερο βασίζονται στον οικονομικό εκβιασμό των ανθρώπων που υποτίθεται ότι εξυπηρετούν. Έτσι σχηματοποιήσαμε μια καμπάνια με τις βασικές μας πολιτικές θέσεις (την άρνηση πληρωμής, την απειλή “απεργίας χρέους” κλπ) με σκοπό να δώσουμε στους υπερχρεωμένους φοιτητές μια ευκαιρία να δράσουν συλλογικά αντί να υποφέρουν μόνοι τους το βασανιστήριο της αποπληρωμής του δανείου. Καλούμε τους φοιτητές-αρνητές του δανείου να σταματήσουν την αποπληρωμή των δόσεων μόλις βρεθούν συνολικά ένα εκατομύριο αποφασισμένοι αρνητές και διεκδικούμε ελεύθερη και δωρεάν πρόσβαση σε όλα τα δημόσια πανεπιστήμια, άνοιγμα των οικονομικών βιβλίων των ιδιωτικών πανεπιστημίων και διαγραφή όλων των φοιτητικών χρεών. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα στο http://www.occupystudentdebtcampaign.org.
Οι σοσιαλδημοκράτες και φιλελεύθεροι πολιτικοί και αναλυτές (π.χ ο Paul Krugman) λένε: έχετε δίκιο. Αλλά μ’ αυτό προσπαθούν να μειώσουν την ριζοσπαστικότητα του κινήματός περιορίζοντάς το σε λίγες μεμονωμένες μετριοπαθείς διεκδικήσεις. Απ’ την άλλη, φαίνεται ότι το κίνημα Occupy αντικατοπτρίζει επίσης το τέλος της ελπίδας Obama. Αντί να εκφράζονται αιτήματα για κυβερνητική αλλαγή, αναδύονται πρακτικές για παγκόσμια ανατροπή. Μ’ αυτήν την έννοια η άρνηση του χρέους είναι πρώτα απ’ όλα επανοικειοποίηση του κοινωνικού πλούτου. Απ’ αυτήν την σκοπιά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι πρόκειται για ένα κίνημα ανατροπής. Τι γνώμη έχεις γι’ αυτό;
Συμφωνώ. Η καμπάνια μας συγκροτείται ως πρωτοβουλία με στόχο τη δράση και όχι σαν άθροισμα επιμέρους αιτημάτων, μιας και μοιραζόμαστε την συλλογική νοοτροπία του Occupy ότι τα περισσότερα αιτήματα είναι αδύνατο να ικανοποιηθούν από το υπάρχον πολιτικό σύστημα όσο παραμένει δεσμευμένο από την χυδαία επιρροή των επιχειρηματικών κύκλων. Οι δράσεις για την επανοικειοποίηση του πλούτου και της εξουσίας δεν είναι μόνο αποτελεσματικές στο να επαναφέρουν την δύναμη στους από-κάτω – είναι επίσης συγκροτητικά στοιχεία μιας νέας πολιτικής κουλτούρας. Οι περισσότεροι συμμετέχοντας στο Occupy μιλούν ανοιχτά για την προσωπική τους αλλαγή μέσα απ’ το κίνημα – η γλώσσα τους είναι συχνά η γλώσσα της ριζοσπαστικής αφέλειας, ένα απόλυτα δηλωτικό σύμπτωμα της γέννησης μιας νέας “δομής του συναισθήματος” όπως το είχε θέσει κάποτε ο Raymond Williams. Οπωσδήποτε το πολιτικό σύστημα θα προσπαθήσει να ενσωματώσει κομμάτια του κινήματος, κάτι το οποίο σε αντίθεση με άλλους αγωνιστές δεν το βλέπω σαν καταστροφικό. Είναι αδύνατον να χτίσεις ένα αδιαπέραστο τοίχος μεταξύ των πρακτικών του κινήματος και των κινήσεων της κυριαρχίας.
Πρόσφατα γίναμε μάρτυρες της έμπρακτης αλληλεγγύης του Συνδικάτου Εργατών Μεταφορών 100 προς το Occupy Wall Street. Ποια είναι η σχέση του κινήματος Occupy με τους εργατικούς αγώνες;
Τα συνδικάτα του δημόσιου τομέα όχι μόνο στήριξαν αλλά συμμετείχαν και ενεργά στο OWS. Η αλληλεγγύη που έδειξαν προς το πάρκο Zuccotti οι οκοδόμοι από το εργοτάξιο του World Trade Center λίγο πιο πέρα ήταν επίσης ιδιαίτερα σημαντική. Οι συνδικαλιστικοί ηγέτες, και κυρίως η βάση των συνδικάτων, έχουν εκφραστεί πολύ θετικά για την επιτυχία του Occupy στο να παρέμβει πολιτικά και να προσελκύσει το ενδιαφέρον του κόσμου. Αυτήν τη στιγμή υπάρχει ομάδα για την εργασία στο OWS και η συμμετοχή και το άνοιγμα στους εργαζόμενους είναι μέχρι στιγμής εντυπωσιακα.
Ποια είναι η σχέση του OWS με το πανεπιστήμιο σαν χώρο καπιταλιστικής παραγωγής και κοινωνικής σύγκρουσης; Ποια είναι η σχέση του OWS με τους αγωνιστές εντός του πανεπιστημίου;
Η φάση Occupy στα Πανεπιστήμια ξεκινάει μόλις τώρα στο κίνημα και είναι ένα φυσικό επόμενο βήμα. Η καταστολή στο πάρκο Zuccoti συνέπεσε με την διάχυση στα πανεπιστήμια εδώ στην Νέα Υόρκη, την Καλιφόρνια και αλλού. Στη Νέα Υόρκη υπήρξε μια εβδομαδιαία γενική συνέλευση φοιτητών όλης της πόλης, έγιναν εκδηλώσεις του Λαϊκού Πανεπιστημίου στο NYU και το New School και πραγματοποιήθηκαν αρκετές εκπαιδευτικές διαδηλώσεις, όπως και μια μονοήμερη απεργία. Τελευταία η προσοχή έχει στραφεί προς την διαμαρτυρία ενάντια στην αύξηση των διδάκτρων του CUNY. Αν και η πρόσβαση ήταν μέχρι τότε απόλυτα ελεύθερη (κάτι που το έκανε ένα απ’ τα σημαντικότερα πανεπιστήμια της εργατικής τάξης), τα δίδακτρα επιβλήθηκαν για πρώτη φορά στο CUNY μετά τη δημοσιονομική κρίση του 1976. Αυτή η επίθεση θεωρείται γενικά το πρώτο χτύπημα του νεοφιλελευθερισμού στην δημόσια εκπαίδευση των ΗΠΑ. Το ειδικό συμβολικό βάρος του CUNY καθιστά κεντρική την παρέμβαση σ’ αυτό για την αλλαγή της κατάστασης. Αυτή τη στιγμή το Occupy στα Πανεπιστήμια προσπαθεί να δημιουργήσει ένα πανεθνικό δίκτυο. Κάποιοι πρυτάνεις, όπως του New School, εμφανίζονται ακόμα και θετικοί, ενώ άλλοι έχουν καταφύγει στην βοήθεια της κρατικής καταστολής. Όπως και σ’ όλη τη σύντομη ιστορία του Occupy, κάθε φορά που οι μπάτσοι σηκώνουν τα γκλομπ και διαλύουν αναίτια συγκεντρώσεις, το κλίμα γέρνει εις βάρος της εξουσίας και υπέρ των αγωνιζόμενων. Ίσως περισσότερο απ’ όλα τα άλλα αυτό είναι το κεντρικό στοιχείο που αποδεικνύει την ορμή του κινήματος σ’ αυτήν τη φάση.
Insolvent Workers of the World, Edu-factory
μετάφραση από Agesilaus Santander
Υποβολή απάντησης